/ 371 اما شعيب به سرنوشت آنان توجهى نشان نداد، زيرا ايشان را نصيحت كرده بود و پيامهاى پروردگارشان را به آنها رسانيده بود ولى ايشان نپذيرفته بودند. پس، از سرنوشتشان متأثر نگرديد. به نظر من مردم مدين همانند ديگر اقوام كه داراى تمدنى ديرين بوده‌اند، در نخست اهل تربيت و اصلاح و سازندگى بوده‌اند و آن شهر نشانه‌اى از اين تمدن بوده است. ولى بعدا راه اسراف و استهلاك و افساد در پيش گرفتند و خداوند نيز بناى آن تمدن را در هم كوبيد.

شرح آيات

نمايشنامه تاريخى‌

[85] صحنه‌هاى نمايشنامه تاريخ تكرار مى‌شود، آن سان كه آدمى مى‌پندارد كه سراسر تاريخ بيش از يك نمايشنامه نيست كه تنها بازيگران آن عوض مى‌شوند و اگر اختلافى هست، تنها در نمودهاى خارجى حوادث است. پس همه جرايم و انحرافات كه جامعه به آنها گرفتار مى‌آيد از عدم تسليم در برابر خدا و عدم پيروى از راه و روشهاى اوست يا در اثر شرك است و آن شرك يا اطاعت از طاغوتهاست و يا بتان سنگى است. يا تشبث است به ظواهر نه حقايق. از اين رو ملاحظه مى‌كنيم كه هر پيامبرى كه مى‌آيد قبل از هر چيز مردم را به پرستش خداوند يكتا فرا مى‌خواند و مى‌گويد: خدا را بپرستيد.

وَ إِلى‌ مَدْيَنَ أَخاهُمْ شُعَيْباً قالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرُهُ‌- و بر مدين برادرشان شعيب را فرستاديم. گفت: اى قوم من! اللَّه را بپرستيد.

شما را خدايى جز او نيست.»

پرستش خدا را چه معنى است‌

پرستش خدا به معنى مجرد تسليم در برابر او نيست، هم به عقيده و هم در عمل تا صدق اين تسليم به اثبات رسد و اثبات آن بدين گونه است كه مؤمن در برابر هر طاغوتى عصيان كند و در برابر هر نظام جبار كه از قدرت، وسيله‌اى براى سيطره‌