صاحب کمال

بیشتر کسانی که آن حضرت را از نزدیک دیده و با وی آشنا شده بودند، وی را به افضلیت توصیف کرده‌اند.
زید بن اسلم، فقیه معروف مدینه که افزون بر شماری از اصحاب رسول‌خدا صلی الله علیه و آله همچون جابر بن عبدالله انصاری، انس بن مالک و عبدالله بن عمر و، تابعین بی‌شماری را نیز دیده و از آنان دانش آموخته بود، درباره امام سجاد علیه‌السلام می‌گوید:
در میان اهل قبله (مسلمانان) با کسی همچون علی بن حسین هم‌نشین نشدم و در میانشان همچون او هرگز ندیده‌ام. [1] . ابن شهاب زهری که پیش‌تر مطالبی از وی نقل شد، درباره امام سجاد علیه‌السلام می‌گوید: «ما رأیت قرشیا افضل من علی بن الحسین؛ از نژاد قریش کسی را افضل از علی بن الحسین ندیدم». [2] .
سفیان بن عیینه، استاد احمد بن حنبل و ابن ادریس شافعی درباره آن حضرت می‌گوید: «ما رأینا قرشیا افضل منه؛ در میان قریش افضل از او ندیده‌ایم». [3] .
احمد بن حجر عسقلانی شافعی، درباره آن حضرت می‌نویسد: «علی بن الحسین بن علی بن ابی‌طالب الهاشمی زین‌العابدین ثقة، ثبت، عابد، فقیه، فاضل مشهور». [4] .
ابن حبان بستی می‌گوید: «علی بن الحسین علیه‌السلام از فقهای اهل‌البیت و از افاضل بنی‌هاشم و از عباد شهر مدینه بوده است». [5] .
اقتضای چنین ویژگی‌هایی آن است که مردم به او روی آورند و تنها وی را به عنوان رهبر و امام جامعه برگزینند؛ زیرا کسی که افضل از همه است، باید به حکم عقل بر دیگران مقدم باشد. هم چنان که شمس‌الدین ذهبی، تاریخ‌نگار و رجالی معروف اهل‌سنت به آن اعتراف کرده است، ولی امت چنین نکرد و از آن فیض بزرگ محروم شد.