حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام نخستین کسی می‌باشد که به پیغمبر صلی الله علیه وآله وسلم ایمان آورد.
همه مورّخان نوشتند:
او اسلام آورد در حالی که سیزده ساله بود.
ابوزید عمر بن شبَّة گفته است:
سُریجِ بن نعمان از فرات بن سائب و او از ابن عمر نقل کرده است:
علی بن ابیطالب علیه السلام اسلام آورد در حالی که سیزده ساله بود و از دنیا رفت در حالی که شصت و سه سال داشت.
و این درست ترین قولی است که در این باره گفته شده است
در اینجا به برخی از اعترافات بزرگان اسلام توجّه کنید:
1 - شُعْبَه از سَلَمَة بن کُهَیل و او از حَبَّه عَرَنی [1] روایت کرده است:
از علی علیه السلام شنیدم که می‌گفت:
من نخستین کس هستم که با رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم نمازگزارد.
2 - زید بن ارقم [2] گفته است:
اوّلین کسی که پس از پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم به پروردگار ایمان آورد، علی بن ابیطالب علیه السلام است.
3 - از قول انس بن مالک آمده است:
پیغمبر صلی الله علیه وآله وسلم روز دوشنبه به نبوّت برگزیده شد و علی علیه السلام روز سه شنبه نماز گزارد.
4 - سفیان بن ثوری از سَلَمَة بن کُهَیل و او از ابی صادق و او از حَنَشِ بن مُعْتَمِر [3] و او از عُلَیمِ بن کندی و او از سلمان بن فارسی روایت کرده که رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فرمود:
أَوَّلُکُم وُروُداً عَلَی الْحَوْضَ أَوَّلُکُمْ اِسْلاماً عَلَی بْنِ ابِیطالِب
«نخستین کسی که از شما بر من در حوض کوثر وارد خواهدشد، اوَّلینِ شماست که به اسلام گرویده است و او علی بن ابیطالب علیه السلام می‌باشد.»
5 - عبدالعزیز بن محمّد دَراوِرْدی گفته است، عمر مولای غُفْرَه به من گفت:
از محمّد بن کعْبِ بن قُرَظی [4] پرسیدند:
نخستین کسی که به اسلام گروید علی علیه السلام بود یا خلیفه اوّل؟
گفت:
سُبحانَ اللّه، علی علیه السلام نخستینِ آن دو بود که اسلام آورد.
و از مُعاذة [5] دختر عبداللّه عَدَویه روایت شده است که گفت:
از علی بن ابیطالب علیه السلام بر منبر بصره شنیدم که می‌گفت:
من صدّیق اکبرم، ایمان آوردم پیش از آنکه ابوبکر ایمان آورد و در اسلام در آمدم پیش از آنکه به اسلام بگرود.
6 - ابراهیم بن سعد زُهری از ابن اسحاق روایت کرده است که او گفت:
مرا حدیث کرد یحیی بن ابی الاشعَث از اسماعیل بن ایاس بن عفیف کندی و او از پدرش و او هم از جدّش که گفت:
من مردی تاجر پیشه بودم و برای حج روانه شدم، در آغاز بعثت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم که هنوز پیروانی نداشت، پس به نزد عبّاس بن عبدالمطلّب آمدم تا از او برخی کالای تجارتی را خریداری کنم، زیرا او نیز مردی بازرگان بود.
پس سوگند به پروردگار من نزد او بودم که ناگهان مردی از چادری بیرون آمد.
پس به خورشید نظر افکند و همین که خورشید را مایل به غروب دید برخاست و نماز بجای آورد.
آنگاه زنی از همان چادری که آن مرد بیرون آمد بیرون آمد و پشت آن مرد ایستاد و نمازگزارد.
سپس پسر بچّه ای که نزدیک به حدّ بلوغ بود از آن چادر بیرون آمد و پشت آن مرد بایستاد و نمازگزارد.
گفتم: این کیست؟
عبّاس! گفت:
این محمّد بن عبداللّه بن عبدالمطلّب پسر برادر من است.
گفتم: این زن کیست؟
گفت: این زن همسر او خدیجه، دختر خُویلَد است.
گفتم: این جوان کیست؟
گفت: او علی بن ابیطالب پسر عموی او است.
گفتم: این چه کاری است که او می‌کند؟
گفت:
نماز می‌خواند و گمان می‌کند که او پیغمبر است، و او را در این کارش جز همسرش و پسر عمویش که این پسر بچّه باشد، کسی پیروی نکرده است.
و او گمان می‌کند که بزودی بر او دریچه گنجهای خسرو و قیصر گشوده خواهد شد.
و عفیف می‌گفت:
پس از آن اسلام آورد و از ره‌آورد اسلام بهره‌مند گردید و می‌گفت:
اگر پروردگار آن روز مرا از نعمت اسلام بهره‌ور می‌نمود، من با علی علیه السلام دوّمین کس بودیم که به اسلام گرویدند.
7 - مجاهد بن ابوالحجّاج گفته است: [6] .
از نعمت‌های خداوند متعال بر علی بن ابیطالب علیه السلام و از نیکی‌هایی که پروردگار متعال به او اراده نمود، آن است که:
قریش گرفتار سال قحطی شدید شدند و ابوطالب عیالمند بود، پس رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم به عبّاس عمویش که از توانگرترین بنی هاشم بود گفت:
«ای عبّاس، برادرت ابوطالب دارای عیال بسیار است و آنچه را که به مردم از این سال قحطی رسیده است می‌بینی. پس ما را به سوی او روانه کن تا باری از عیال او سبک کنیم، فرزندی از فرزندان او را من برمی‌گیرم و فرزندی را تو برمی‌داری، و بدین ترتیب هزینه و مخارج زندگی آن دو را از او کفایت می‌کنیم»
عبّاس گفت: بسیار خوب.
پس آن دو روانه شدند تا به نزد ابوطالب آمدند و به او گفتند:
ما می‌خواهیم باری از اهل و عیال تو سبک کنیم، تا از مصیبتی که مردم در آن هستند برطرف شود.
ابوطالب به آنها گفت:
عقیل را برای من بگذارید، پس هر چه می‌خواهید بکنید.
آنگاه رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم علی را برگرفت و همراه خود به منزل برد و عبّاس هم جعفر را برداشت و همراه خود ساخت.
امام علی علیه السلام پیوسته با رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم بود نا اینکه خداوند او را به پیامبری مبعوث نمود.
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام از او پیروی کرد و به او ایمان آورد و او را تصدیق نمود.
جعفر نزد عبّاس بود تا اینکه اسلام آورد و با گرویدن به اسلام بی‌نیاز شد.
8 - و نوشتند که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم در آغاز اسلام هنگامی که وقت نماز فرا می‌رسید، به سوی کوههای مکّه بیرون می‌رفت و امام علی علیه السلام هم با او پوشیده از چشم ابوطالب و همه عموها و دیگر اقوامش بیرون می‌آمد.
پس با هم در آن کوهها نماز می‌گزاردند و به هنگام غروب وارد می‌شدند، برمی‌گشتند و در آنجا تا زمانی که خداوند تعالی می‌خواست درنگ می‌نمودند و باقی می‌ماندند.
پس از چندی ابوطالب روزی آن دو را را با یکدیگر یافت، در حالی که هردو نماز می‌خواندند.
پس به رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم گفت:
ای پسر برادرم این چه دینی است که بدان اعتقاد داری؟ گفت:
ای عمو این دین خداوند و ملائکه اوست و آیین فرستادگانش و پدر ما ابراهیم می‌باشد.
پروردگار مرا برای این دین و برای بندگان خود پیامبر قرار داد و تو ای عمو شایسته‌ترین کسی هستی که نصیحت را برایش خالص نمودم و او را به هدایت دعوت کردم و تو شایسته ترین کسی هستی که دعوت مرا اجابت کند و مرا در این امر یاری نماید.
ابوطالب به فرزندش علی علیه السلام می‌گفت:
پسرم این چه آیینی است که بر آن استوارید؟
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام پاسخ می‌داد:
ای پدر به پیامبر خدا ایمان آوردم و آنچه را که آورده تصدیق نمودم و با او به خاطر باری تعالی نماز گزاردم و از او پیروی کردم.
ابوطالب می‌گفت:
امّا او (پیغمبر) ترا جُز به خیر دعوت نکرده است، پس همراه او باش.
9- سَلَمَةِ بن کُهَیل از حَبَّةِ بنِ جُوَین روایت کرده است که: شنیدم از علی علیه السلام می‌گفت:
«لَقَدْ عَبَدْتُ اللَّهَ قَبْلَ أَنْ یعْبُدَهُ أحَدٌ مِنْ هذِهِ الاءُْمَّةَ خَمْسَ سِنینَ».
«بی گمان پروردگار را پیش از اینکه احدی از این امّت عبادت کند، پنج سال عبادت کردم.»
10 - امام علی علیه السلام در یک سخنرانی طولانی فرمود: [7] .
وَقَدْ عَلِمْتُمْ مَوْضِعِی مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وآله وسلم بِالْقَرَابَةِ الْقَرِیبَةِ، وَالْمَنْزِلَةِ الْخَصِیصَةِ.
وَضَعَنِی فِی حِجْرِهِ وَأَنَا وَلَدٌ یضُمُنِی إِلَی صَدْرِهِ، وَیکْنُفُنِی فِی فِرَاشِهِ، وَیمِسُّنِی جَسَدَهُ، وَیشِمُّنِی عَرْفَهُ.
وَکَانَ یمْضَغُ الشَّی‌ءَ ثُمَّ یلْقِمْنِیهِ، وَمَا وَجَدَ لِی کَذْبَةً فِی قَوْلٍ، وَلَا خَطْلَةً فِی فِعْلٍ.
«شما موقعیت مرا نسبت به رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم در خویشاوندی نزدیک، در مقام و منزلت ویژه می‌دانید، پیامبر مرا در اتاق خویش می‌نشاند، در حالیکه کودک بودم مرا در آغوش خود می‌گرفت، و در استراحتگاه مخصوص خود می‌خوابانید، بدنش را به بدن من می‌چسباند، و بوی پاکیزه خود را به من می‌بویاند، و گاهی غذائی را لقمه لقمه در دهانم می‌گذارد، هرگز دروغی در گفتار من، و اشتباهی در کردارم نیافت.» [8] .