ولید بن عُقبه، با قبیله «بنی المصطلق» در جاهلیت بر سر ریخته شدن خون نزاع داشتند.
پس از اسلام در سال نهم او با همراهانش برای گرفتن زکات به سوی قبیله یاد شده رفتند:
وقتی استقبال مردم را دید فکر کرد برای انتقام گرفتن می‌آیند، ناچار فرار کرد و به دروغ نزد رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم اظهار داشت:
قبیله بنی المصطلق می خواستند مرا بکشند.
که ناگاه جبرئیل با آوردن آیه:
یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ جَاءَکُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَینُوا [1] .
«ای کسانی که ایمان آوردید اگر فاسقی خبری برای شما آورد، پیرامون آن تحقیق کنید.»
پدر ولید «عقبه» در مکّه همسایه پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم بود که پس از بعثت انواع آزارها را به آن حضرت روا می‌داشت.
او بود که با گستاخی تمام آب دهان به صورت پیامبر انداخت رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم از آینده شوم او خبر داد و از شدّت آزار و اذیت او می‌فرمود:
(من در میان دو همسایه شرور «ابولهب و عقبة بن ابی معیط» قرار گرفته‌ام.)
که در جنگ بدر، عقبه اسیر و کشته شد.
ولی پسر او «ولید» برادر مادری خلیفه سوم بود که به ظاهر مسلمان شد، امّا در دربار خلیفه سوم نفوذ کرد و استاندار کوفه شد و در کوفه به عیش و نوش و میگساری و غارت بیت المال پرداخت،
از عبداللَّه بن مسعود با اصرار فراوان مبلغ زیادی از بیت المال قرض کرد که آن را نپرداخت، وقتی عبداللَّه به خلیفه سوم شکایت کرد به او نوشت:
«تو خزانه دار ما هستی، کاری به ولید نداشته باش.»
ای مسلمانان، صد هزار درهم ولید از بیت المال مسلمین گرفت و تاراج کرد ولی خلیفه مسلمین آن را بازخواست نکرد.
سرانجام خلیفه سوم عبداللَّه را عزل و به مدینه بُرد تا ولید در کوفه آزاد باشد.
استاندار کوفه شراب می‌خورد و با مستی وارد مسجد کوفه می‌شد، و نماز صبح را چهار رکعت می‌خواند،
در یکی از صبح‌ها که مست و بیهوش در محراب افتاده بود، مالک اشتر و جُندب بن زهیر و جمعی از بزرگان، انگشتر خلیفه را از دست او گرفتند و به مدینه رفتند و با شواهد و قرائن به خلیفه سوم شکایت کردند،
خلیفه سوم به جای دادرسی، چند ضربه شلاّق بر بدن «جندب» نواخت.
وقتی اعتراضات بالا گرفت، خلیفه سوم ناچار شد سعید بن عاص را به استانداری کوفه نصب و ولید را عزل کند.
ولید به مدینه آمد، و شهادت شاهدان تکمیل شد که می‌بایست حدّ شراب خواری 80 ضربه شلاّق) بر او جاری گردد،
امّا چون برادر مادری خلیفه سوم بود، کسی به خود این اجازه را نمی‌داد که حَد شرعی را اجرا کند و خلیفه سوم نیز می‌گفت چه کسی بر بدن برادر من شلاّق می‌زند؟
در این هنگام حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام شلاّق را گرفت و برخاست و فرمود:
«بنی اسرائیل چون اجرای حدود الهی را تعطیل کردند نابود شدند.»
و سپس ضربات پیاپی شلاّق«80 ضربه» را بر بدن استاندار خلیفه سوم در کوفه نواخت.
خلیفه سوم ناراحت شده گفت:
ای علی تو حق نداری با ولید اینگونه رفتار کنی.
امام علی علیه السلام پاسخ داد:
«ولید شراب خورده و حکم خدا باید در حقّ او اجرا شود.» [2] .