گرچه پس از وفات پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم سران سقیفه قدرت را به دست گرفتند، و مخالفان را سرکوب کردند، امّا حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام دست از هدایت آنان برنداشت، مانند:
الف- روزی با خلیفه اوّل به روش صحیحی مناظره فرمود.
از او پرسید:
ابابکر تو را به خدا قسم می‌دهم که درست بیاندیشی.
آیا خورشید برای تو هنگام غروب جهت خواندن نماز عصر بازگشت؟! یا برای من؟
خلیفه اوّل گفت:
برای تو.
امام علی علیه السلام فرمود:
اگر تو و مردم گواهی می‌دهید که برای من بازگشت، پس چرا حقائق را نادیده می‌انگارید؟ [1] .
ب- روزی دیگر دست خلیفه اوّل را گرفت و به بهانه قَدم زدن، آرام آرام او را به طرف مسجد قبا بُرد،
و بسیاری از واقعیت‌ها را بیان کرد، که سرانجام خلیفه اوّل به حقّانیت امام علی علیه السلام اعتراف کرد.
(امّا دیگر فایده‌ای نداشت و حاکمان کودتائی راهی جز تداوم سلطه گری‌های خود نمی‌دیدند). [2] .
ج- در یک مناظره دیگر، ادّعاها و شعارهای خلیفه اوّل و همدستان او را به ارزیابی گذاشت و فرمود: راستی ابابکر، حکومت تو چگونه پدید آمد و قانونی است؟
اگر می‌گوئی به وسیله «شورا» حکومت بر مردم را در دست گرفته‌ای؟
می‌پرسم:
کدام شورا؟ که اکثر مشاورین حاضر نبودند!
و اگر ادّعای «خویشاوندی با پیامبر» را داری،
هستند کسانی که خویشاوندی نزدیکتر و والاتری با رسول خدا دارند، پس چرا تو باید از آنها پیشی بگیری؟ [3] .
وَ اِنْ کُنْتَ بِالشُّوری مَلَکْتَ اُمُورَهُمْ
فَکَیفَ بِهذا وَ الْمُشیرُونَ غُیبُ
وَ اِنْ بِالْقُرْبی حَجَجْتَ خَصیصَهُمْ
فَغَیرُکَ أوْلی بِالنَّبِی وَ أقْرَبُ [4] .