نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 219
برنامهریزی در جنگ
انسان در زندگی از مراحل گوناگوی گذر میکند، و برای نیل به پیشرفت باید این مراحل را یکی پس از دیگری پشت سر بگذارد. پرش
یا جهش ناسنجیده، بیگمان به شکست و سقوط میانجامد. این حقیقتی است که بر
تمام جوانب زندگی حاکم است و انسان باید در هر گام خود آن را به خاطر
داشته باشد و موقعیت هر گامی را در مراحل پیشرفت بشناسد. در شرایط جنگ رعایت این مراحل اهمیتی به مراتب بیشتر از شرایط صلح دارد: برای مثال: دفاع از مواضع خودی پیش از استقرار کامل از حمله به دشمن بسیار مهمتر است. کسی که مواضع نظامی خود را به خاطر تصرف مواضع دشمن در معرض سقوط قرار میدهد، زندگی خود و پیروزیهایش را دستخوش خطر میسازد. مولا علی (ع) در نامهای به «کمیل بن زیاد» کارگزار خود بر «هیت» چنین مینگارد: اما
بعد، فان تضییع المرء ماولی، و تکلفه ما کفی، لعجز حاضر، و رای متبر، و ان
تعاطیک الغاره علی اهل قرقیسیا، و تعطیلک مسالحک التی ولیناک، لیس بها من
یمنعها و لا یرد الجیش عنها، لرای شعاع، فقد صرت جسر المن اراد الغاره من
اعدائک علی اولیائک غیر شدید المنکب، و لا مهیب الجانب، و لا ساد ثغره، و
لا کاسر لعدو شوکه، ولا مغن عن اهل مصره و لا مجز عن امیره، و السلام. «اما بعد... همانا
اگر کسی کاری را که به او واگذاشتهای به سامان نرساند و به امور دیگران
بپردازد، نشانه ناتوانی و درهم اندیشی اوست (که او را به نیستی میکشاند). یورش تو به قلمرو «قرقیسیا» و بیدفاع گذاشتن مرزها در برابر تعرض دشمن به قلمرو امارت تو، نمودار ذهنی آشفته و پریشان است. تو
از خود پلی ساختی که دشمنانت با عبور از آن بر یارانت چنگ اندازند. نه زور
بازو دایر و نه هیبت دیدار، نه راه بر دشمن میبندی و نه شوکت او میشکنی،
نه مایهی آرامش رعیت خویشتنی، و نه امر فرماندهی خویش پیش میبری. » [1]
.