فاتحان و لشگرکشان دنیا آنگاه که سرزمینی را فتح می‌کردند، یا لشگری را شکست می‌دادند، به ارزشهای اخلاقی توجّهی نداشتند،
عزیزان را ذلیل و بزرگان قوم را به خاک ذلّت می‌نشاندند.
امّا امیرالمؤمنین علیه السلام در برخورد با اسیران، رفتاری متناسب با آداب و رسوم و شئون ارزشی آنان می‌نمود،
و اجازه نمی‌داد با شاهزادگان و فرزندان بزرگان اقوام به گونه‌ای تحقیرآمیز برخورد کنند، مانند:
الف- وقتی فرزندان و دختران و زنان پادشاهان ایران را پس از فتح ایران به مدینه نزد خلیفه دوّم بردند و آنها تصمیم داشتند که اسیران را چون دیگر اسراء بفروشند
یا به سربازان اهداء کنند،
حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام دخالت کرد و فرمود چنین رفتاری با فرزندان بزرگان یک قوم ناپسند است،
آنها را در ازدواج و انتخاب همسر آزاد بگذارید.
ب- چون خلید (یکی از فرماندهان امام علی‌علیه السلام) به استان خراسان رفت، و در نیشابور، شاهزادگان فراری ایران با ایشان نبرد کردند و شکست خوردند، خلید دختران و شاهزادگان ایران را به کوفه خدمت حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرستاد.
امام علی علیه السلام آنان را در ازدواج و انتخاب همسر آزاد گذاشت، و به سرپرست ایرانی اسیران «نرسی» دستور خوشرفتاری و مهربانی داد، تا متناسب شئون آنان به آنها لباس و غذا و مسکن دهند. [1] .
پی نوشت ها:
[1] ناسخ التواریخ امیرالمؤمنین علیه السلام ج1 ص221.