روش برخورد امام علی علیه السلام با دشمن قبل از آغاز نبرد، پیامبرگونه بود، که تلاش در هدایت آنها داشت،
و پس از آغاز تجاوز دشمن، قاطعانه ریشه‌های فساد را بَر می‌کند،
و پس از اِتمام جنگ و تسلیم دشمن باز هم پدرانه، و با بزرگواری و محبّت برخورد می‌کرد.
در جنگ جمل عایشه آن همه از مردم را فریب داد که هزاران خون بی‌گناهان ریخته شد، و فتنه‌ها پدید آمد، و شعارهای دروغین فراوانی را مطرح کرد، و مردم را برضدّ حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام شوراند.
امّا آنگاه که امام علی علیه السلام پیروز شد، او را عفو کرد،
و کریمانه از زشتی‌های او چشم پوشید.
و دوازده هزار درهم به عایشه عطا فرمود تا به مدینه باز گردد،
و چهل زن از قبیله عبدالقیس را فرمان داد تا لباس رزم پوشیده، کلاه برسر گذارند و عایشه را به مدینه برسانند.
چون چهل تن از زنان عبدالقیس لباس رزم برتن و کلاه‌خُود برسر، و نقاب بر چهره داشتند، و عایشه از این شیوه اطّلاع نداشت، در طول راه نگران بود و می‌گفت:
«چون به مدینه رسم از علی شکایت خواهم کرد.»
پس از آنکه عایشه را به منزلش در مدینه رساندند، نقاب‌ها و کلاه‌خودها را از روی و سر باز کردند،
وقتی عایشه فهمید همه آن محافظان زن بودند، بسیار شرمنده شد و از بزرگواری علی علیه السلام در شگفت ماند، گرچه کینه‌های درونی او درمان نیافت. [1] .
از این الگوی رفتاری درس می‌گیریم که:
با دشمن شکست خورده باید کریمانه رفتار کرد.
و متناسب با شئون و آداب دشمن باید با او رفتار نمود.
و دل‌ها را باید با محبّت آرام کرد نه با کینه توزی.
و هدف اساسی، هدایت دشمن است، نه خون ریزی.