فهى الاصل المحفوظ فى القوى و عمود جميع المراتب نسبتها الى الكلّ‌

نسبة الحركة التّوسّطيّة الى القطعيّة لا جرم، بامرها كلّ القوى قد

سخرت، فكانت القوى بالنّسبة الى قاهريّة النّفس عليها فاعلات‌

بالتّسخير.

ترجمه: نفس در عين عالى بودنش وقتى بمقام دون و مرتبه نزول قرار گ رفت چ ه‌

آنكه نفس مظهر و آيت توحيد بوده، باسماء تنزيهى و تشبيهى حقتعالى تعلّم يافته لا جرم از

حيطه حكايتش و سعه مظهريّتش هيچ شيئى از اسماء مخفى و بركنار نمانده لذا در

حقّش بايد بگوئيم:

نفس در عين دنوّش عالى و در حال علوّش دانى است و حاصل آنكه تمام‌

اسماء كلّ بحسبها در تحت سيطره و احاطه نفس مى‌باشند پ س نفس اصلى است‌

كه در تمام قوى محفوظ بوده و عمودى است نسبت بجميع مراتب قوى و اسماء و

نسبتش بتمام آنها همچون نسبت حركت توسّطيّه است نه قطعيّه لا جرم بامر و فرمانش تمام‌

قوى مسخّر و رام آن هستند از اينرو قوى بملاحظه قاهريّت نفس بر آنها فاعل‌

بالتّسخير مى‌باشند.

شرح فارسى:

توضيح‌

فاعل بالتّسخير بودن نفس‌

چ نان چ ه قبلا گ فته شد بعضى اين قسم را با فاعل بالجبر متّحد دانسته‌اند لذا

در تعريف آن همان تعريف را آورده‌اند و در بعضى از مسفورات آمده:

فاعل بالتّسخير آن است كه منشاء فاعليّت آن طبيعت بوده با استخدام قواى‌

قاهره و در نفس نيز اين معنا منطبق است زيرا تمام قواى ظاهرى و باطنى در انسان‌

مسخّر نفس مى‌باشند چ نان چ ه وقتى فرمان نفس بقوّه مدركه صادر شد كه يا ايّتها

المدركة، تدركى بقوّتى يا ايّتها المحرّكة، تحركى بحولى يا ايّتها الباصرة ابصرى بمددى و همچنين‌

نسبت به قواى ديگر تمام مطيع اين فرمان بوده و امكان طغيان بر ايشان نيست پ س‌