بصورت يتيم حاصل مى‌شود.

شرح فارسى:

توضيح‌

فاعل بالجبر بودن نفس‌

فاعل بالجبر آن بود كه بفعل خود شعور داشته ولى در عين صلاحيّت براى‌

اختيار فعل بدون اختيار باشد و اين معنا نيز در نفس احيانا صادق است چ نان چ ه‌

نفسى كه خبيث نبوده بلكه پ يوسته فاعل افعال خير مى‌باشد اگر بحسب اتفاق‌

مجبورا فعل قبيحى از او صادر شد همچون سيلى به طفل زدن به آن فاعل بالجبر

گ ويند.

متن: « 276 »

تجزيه و تركيب‌

النّفس: مبتداء و جمله « قدت سخرت كلّ القوى بامرها» خبر آن است.

مع علوّها: مضاف و مضاف اليه، حال از مبتداء.

لمّا: شرطيّه و « دنت » شرط آن و بقرينه جمله خبر جواب آن محذوف‌

است.

ترجمه: نفس در عين علوّ و رفعت شأنى كه دارد گ اهى بمرحله مادون تنزّل نموده و

تمام قوا را مسخّر خود مى‌گرداند بطورى كهز از فرمانش نتوانند تخلّف كنند.

شرح عربى: و النّفس مع علوّها لمّا دنت، حيث انّها آية التّوحيد متعلّمة باسماء

الحقّ تعالى التّنزيهيّة و التّشبيهيّة لا يشذّ من حيطة حكايتها و مظهريّتها

شيئ من الاسماء فهى عالية فى دنوّها و دانية فى علوّها كلّ بحسبها