لعلم حادث، للنّفس، مع ما عليها، اى على النّفس، زيد من بواعث،

و اغراض.

ترجمه: و فعلى كه بواسطه قصد از شخص صادر شده همچون مشى (راه رفتن)

در صورتيكه بواسطه علم براى نفس حادث گ ردد و علاوه بر علم بواعث و اغراض نيز

در تحقّق آن دخيل باشند سبب آن مى‌شود كه نفس را فاعل بالقصد بدانيم.

شرح فارسى:

توضيح‌

فاعل بالقصد بودن نفس‌

فاعل بالقصد آن بود كه فاعل بفعل خود شعور داشته و نيز هر كدام از فعل و

ترك معلول داعى زائد بر ذات باشند و اين تعريف عينا بر نفس صادق است چ نان چ ه‌

بعد از صدور مشى « راه رفتن» مى‌توانيم بگوئيم فعلى است كه از نفس صادر شده‌

در حالى كه نفس انسانى به آن علم داشته و علاوه بر ذات نفس و علم وى به آن‌

غرض كه نيل بمقصود باشد سبب صدور آن شده است و به اين اعتبار نفس فاعل‌

بالقصد مى‌شود.

قوله: الكاف هنا و فيما بعده الخ: براى كاف دو نوع نقل شده: حرفى و اسمى.

اسمى آن بمعناى « مثل » است چ نان چ ه در قول عبد اللّه بن رؤبه تميمى‌

معروف به عجّاج به اين معنا آمده است:

و حرفى آن همان كاف جارّه معروف مى‌باشد.

شرح عربى: و بالطّبع كالصّحّة، فعل.

فالنّفس فى مرتبة القوى الطّبيعيّة فاعل بالطّبع لكونها متّصفة بصفاتها

ايضا كما بصفات الرّوحانيّين فى مرتبة اعلى فيصدر افعال الجذب و

الامساك و الهضم و غيرها عنها على مجرى الطّبيعى.