اعتبارات: نائب فاعل.

الكلّ: مبتداء و خبرش « ورد » است.

افرادا و مجموعا: متعاطفين تميز است از « كلّ » .

بشرط الاجتماع: مضاف و مضاف اليه، و مضاف مجرور متعلّق به « ورد » است.

او بالشّطر: معطوف به « بشرط الاجتماع».

او نفس الاجزاء: معطوف به « الكلّ » .

الّتى بالاسر: موصول باصله، صفت براى « الاجزاء » .

فالسّبق: مبتداء و خبرش « على كلّ» است.

للاجزاء: متعلّق به « السّبق » است.

فصول الحكمة، شرح فارسى بر منظومه (مبحث الهيات) ؛ ج‌2 ؛ ص787

لاسر: متعلّق باستقرّ صفت براى « الاجزاء » .

بمعنى كان يتلو الاوّلا: مضاف و مضاف اليه صفت است براى « على كلّ».

ترجمه: براى مركّب از اجزاء چ هار اعتبار شمرده شده است:

1- كلّ افرادى.

2- كلّ مجموعى بنحو شرط بودن اجتماع اجزاء.

3- كلّ مجموعى بنحو شطر و جزء بودن اجتماع.

4- اعتبار ذات اجزاء مجتمع بدون حيثيّت شرطى يا شطرى در تحقّق‌

مركّب پ س ذات اجزاء مقدّم بر كلّى است كه به معناى دوّم مى‌باشد.

شرح عربى: لكلّ اجزاء اعتبارات تعدّ:

احدها: الكلّ افرادا، اى كلّ فرد فرد.

و، ثانيها: الكلّ، مجموعا ورد بشرط الاجتماع.

و ثالثها: ما فى قولنا، او بالشّطر، اى الكلّ مجموعا بنحو شطريّة

الاجتماع.

و رابعها: ما فى قولنا، او نفس الاجزاء الّتى بالاسر، اى الكلّ مجموعا

و لكن ذات المجموع لامع الوصف العنوانى فانّ ذات المجموع شيى‌ء و