هيئته المجموعيّة شيى‌ء آخر كما انّ ذات الواحد شيى‌ء و صفة الوحدة

شيى‌ء آخر و هذه الثّلاثة متعلّقة بقولنا مجموعا و مشتركة فى الاجتماع‌

و المعيّة بخلاف الكلّ الافرادى اذا عرفت هذه:

فالسّبق للاجزاء بالاسر على كلّ بمعنى كان يتلو الاوّلا، اى على الكلّ‌

المجموعى بشرط الاجتماع لا بالمعنى الثّالث فان هيئة الاجتماع امر

اعتبارى فكذلك مجموع العارض و المعروض.

فحصل المغايرة بين المتقدّم و المتأخّر و ارتقع الاشكال.

ترجمه: مرحوم مصنّف ميفرمايد:

براى اجزاء اعتبارات و ملاحظاتى شمرده‌اند:

1- آنكه مركّب و كلّ را افرادى ملاحظه نمايند يعنى فرد، فرد.

2- آنكه آنرا مجموعى در نظر بگيرند بشرط اجتماع اجزاء و افراد با هم.

3- نحوى كه در كلام خود بآن اشاره كرده و گ فته‌ايم:

اجزاء و افراد را بنحو شطر در نظر بگيريم يعنى اجزاء بوصف اجتماع‌

محصّل كلّ مجموع باشند.

4- نحوه‌اى كه در قول خود بآن اشاره نموده و گ فته‌ايم:

كلّ و مركّب مجموعى ملاحظه شود منتهى ذات و نفس اجزاء محقّق كلّ‌

باشند نه وصف عنوانى آنها كه وصف اجتماع باشد چ ه آنكه ذات مجموع شيئى‌

است و هيئت مجموعيّة شيى‌ء ديگر مى‌باشد چ نان چ ه ذات واحد امرى بوده و وصف‌

وحدت امر ديگرى مى‌باشد.

سپس ميفرمايد:

اين سه نحو اخير جملگى متعلّق به قول ما بوده كه گ فته‌ايم: مجموعا.

و هر سه در اينجهت كه اجزاء با هم و معيّت دارند مشترك مى‌باشند

بخلاف كلّ افرادى.

پ س از آنكه اينمقدّمه را دانستى اكنون مى‌گوئيم:

سبقت اجزاء بر كلّ بمعنائى است كه در دنبال معناى اوّل آمده يعنى‌