لها هذه الحالة فقط كانت ضروريّة و الضّرورة مناط الغناء عن السّبب‌

فالحدوث من حيث هو حدوث مانع عن الحاجة فما لم يعتبر حال الماهيّة

في ذاتها اعني امكانها الذّاتي لم يرتفع الوجوب و لم تحصل الحاجة الى‌

السّبب.

ترجمه: سپس مرحوم مصنّف ميفرمايد:

بر مطلوب و مدّعاى ما (كه مناط نياز بعلّت امكان است) شواهد و ادلّه‌اى در

دست است:

از جمله: ضرورت قضيّه فعليّه است و مقصود از قضيّه ضرورت فعليّه آن‌

قضيّه‌اى است كه محمول آن در يكى از سه زمان واقع باشد.

بيان و شرح‌

هر شبئى در حاليكه وجودش اعتبار و لحاظ مى‌شود ضرورى الوجود است‌

چ نانكه در حال اعتبار عدمش ضرورىّ العدم مى‌باشد و اين معنا ضرورت بشرط

محمول و در زمان محمول مى‌باشد.

و حدوث عبارتست از ترتب ايندو حالت (وجود و عدم) بر شيى‌ء، حال اگر

بماهيّت بملاحظه اينكه اينحالت (ترتّب وجود و عدم بر آن) در آن است ملاحظه‌

كنيم حالت مزبور براى آن ضرورى مى‌گردد و ضرورت مناط غناء از سبب است،

پ س حدوث من حيث هو حدوث مانع از حاجت است لذا تا ماداميكه حال ذاتى‌

ماهيّت يعنى امكان ذاتيش را ملاحظه نكنيم وجوب و ضرورت مرتفع نشده و

احتياج به سبب حاصل نميشود.

شرح فارسى:

توضيح‌

مرحوم مصنّف براى تثبيت مدّعاى خود (علّت بودن امكان براى احتياج نه‌

حدوث) چ هار شاهد و دليل ذكر مينمايد.