معلول اليبوسة المستندة الى الطّبيعة و المؤثّر الحقيقى ليس الّا اللّه جلّ‌

شأنه.

ترجمه‌ قائلين به عدم احتياج ممكن بعلّت در بقاء چ ون براى اثبات اينمدّعا

متمسّك به مثال بناء و بنّاء شده‌اند لا جرم ما بناء و اساس استدلال ايشان را

منهدم نموده و گ فته‌ايم:

مثل مجعول براى شيى‌ء و حال آن همچون فيى‌ء براى شاخص ميباشد چ ه‌

آنكه فيى‌ء تابع محض براى شاخص بوده و حدوث و بقائش به حدوث و بقاء آن و

پ يوسته دائر مدار آن مى‌باشد عينا بناء و بنّاء نيز چ نين مى‌باشند و بايد اظهار نمود

كه بنّاء هرگز علّت موجده براى بناء نبوده بلكه حركات دستش علل معدّه هستند

براى اجتماع خشت‌ها و چ وبها و اين اجتماع علّت است براى شكل و صورت‌

خاصّى كه در ساختمان پ ديد مى‌آيد.

و بايد توجّه داشت كه بقاء اين صورت و شكل معلول خشك شدن رطوبت‌

مصالح ساختمانى بوده كه آن نيز مستند است كه جريانات طبيعى و مؤثّر حقيقى‌

در واقع غير از حقتعالى شيى‌ء ديگر نميباشد.

شرح فارسى:

توضيح‌

ابطال علّت فاعلى بودن بنّاء

قائلين بعدم احتياج ممكن در بقاء بمؤثّر براى تحكيم عقيده خود متمسّك‌

بمثال بناء و بنّاء شده و گ فته‌اند همانطوريكه بنّاء علّت فاعلى و موجد ساختمان‌

است و عمارت تنها در حدوث محتاج باو است و بعد از حدوث نيازى بوى ندارد

فلذا چ ه بسا بعد از مرگ او سالها متمادى ساختمان باقى مى‌باشد عينا ممكن‌

نسبت بمؤثّر اينچنين است.

در جواب ميفرمايند: بنّاء علّت فاعلى ساختمان نيست آنطوريكه واجب‌

علّت فاعلى ممكن است پ س قياس مع الفارق است زيرا مثل ممكن نسبت بواجب‌