و در وجه تسميه آن به اين نام دو وجه فرموده‌اند:

1- آنكه حواسّ بواسطه درك آنها متأثّر و منفعل مى‌شوند.

2- آنكه اين سنخ كيفيّات چ ه خاصّ باشند همچون مركّبات مانند حلاوة

عسل يا زردى طلا و چ ه عام باشند مثل كيفيّات بسيطه نظير حرارت نار يا برودت‌

آب تابع مزاج بوده و چ ون مزاج طبع نيز از انفعال عناصر حاصل شده قهرا مى‌توان‌

گ فت اين كيفيّات نيز منفعل از عناصر هستند (زيرا تابع عناصر در واقع خود تابع‌

عناصر مى‌باشد) لذا به اين نام موسوم شده‌اند.

انفعال: كيفيّات محسوسه‌اى هستند كه رسوخ و استحكام نشده و بسرعت‌

زوال پ يدا كنند همچون سرخى رخسار شخص خجل يا زردى صورت كه در اثر ترس‌

عارض شود.

و در وجه تسميه آن فرموده‌اند: چ ون سريع الزّوال مى‌باشد لذا شباهت‌

زيادى بمقوله انفعال دارد از اين جهت اين نام را براى آن انتخاب نموده‌اند و چ ون‌

ثبات و رسوخى كه در قسم اوّل بود در اين قسم نيست از باب « زيادة المبانى تدلّ‌

على زيادة المعانى و نقصانها على زيادتها» حرف « يا » را كه در قسم اوّل براى‌

تأكيد و مبالغه آورده‌اند از لفظ اين قسم برداشته‌اند.

شرح عربى: كالملكات اعرفهما: جملة معترضة بين المعطوف عليه و المعطوف، و

الحال، معناه:

انّ الكيف الانفعالى كالملكة و الكيف المسمّى بالانفعال كالحال.

فالاوّل، اى الانفعالى هو، الرّاسخ، كالملكة، لا الثّانى، اى الانفعال‌

فهو ليس براسخ كالحال، اقتنص، الاقتناص، الاصطياد.

بذينك، اى بالانفعالى و الانفعال، الجسم، خصّ، و تين، اى‌

بالملكات و الحالات، النّفس خصّ.

و الحاصل:

انّ كلّا من هذين مع كلّ من هاتين مناسب فى الرّسوخ او عدمه الّا

انّ موضوع هذين هو الجسم فكان هذين ملكة و حال للجسم بخلاف‌