1- در تعريف حمد كلمه (قصد تعظيم) اشاره است به اينكه الفاظ حامل و مشتمل بر ستايش اشخاص بسه نحو واقع مى‌شود:

الف: بقصد تعظيم چنانچه زيد دانشمند را ستوده و مى‌گويند زيد عالم است.

ب: بقصد تكذيب و مسخره نظير اينكه عمرو بى‌سواد را بقصد سخريّه ستوده و مى‌گويند عمرو شخص دانشمندى است.

ج: نه قصد تعظيم باشد و نه تكذيب.

از ظاهر عبارت شارح استفاد مى‌شود كه حمد لغوى همان قسم اوّل است و دو قسم ديگر حمد بمعناى مزبور نيست و حال آنكه اهل فن قسم سوّم را نيز از افراد حمد لغوى دانسته‌اند.

2- براى حمد پنج ركن شمرده‌اند:

اوّل: حامد: و آن كسى استكه ديگرى را مى‌ستايد.

دوّم: محمود: و آن شخصى استكه مورد ستودن واقع مى‌شود.

سوّم: محمود عليه: و آن امرى استكه حمد در مقابل آن صورت گرفته و سبب حمد شده است.

چهارم: صيغه حمد: وسيله ستودن را گويند و آن عبارت است از الفاظى كه دلالت بر امر مطلوب دارد.

پنجم: محمودبه: مدلول صيغه را گويند.

مؤلف گويد:

حق اينست كه محمودعليه ميبايد امر جميل يعنى اختيارى باشد فلذا [حمدت الّلؤلؤ] صحيح نيست چه آنكه حسن لؤلؤ به اختيار خودش نيست و سزاوار بود شارح اين قيد را در تعريف لحاظ مينمود