بآن منوط باشد همچون موجبه بودن صغرى و كلّيت كبرى در شكل اوّل از اشكال اربعه.

2- مقدّمة القياس: و آن عبارتست از صغرى و كبراى اشكال‌

3- مقدمة الكتاب: عبارتست از پاره‌اى از كلام كه قبل از مقاصد كتاب ذكر شود بجهت ارتباط مطالب كتاب با آن.

4- مقدمة العلم: عبارتست از اموريكه شروع در مسائل علم بآنها متوقّف باشد همچون حدّ، موضوع و غايت.

سپس شارح مى‌گويد:

فرق بين مقدمة الكتاب و مقدمة العلم بر بسيارى از اهل دانش مخفى مانده است.

مترجم گويد: فرق بين ايندو آنست كه مقدمة الكتاب اعم و مقدمة العلم اخصّ است زيرا در مقدمة العلم تقدّم معتبر و در مقدمة الكتاب معتبر نيست و بعضى بين آندو را تباين دانسته‌اند زيرا گفته‌اند مقدمة العلم عبارتست از پاره‌اى از معانى كه بصيرت در شروع بر آنها توقف داشته باشد و مقدمة الكتاب عبارتست از پاره‌اى از الفاظ كه قبل از مقصود ذكر شود بجهت ارتباط مقصود با آن پس مقدمة العلم از مقوله معانى و مقدمة الكتاب از جنس الفاظ است و بين ايندو تباين مى‌باشد.

قوله: و لمّا انجرّ كلامه: يعنى كلام مصنّف.

قوله: ناسب ذكرها بطريق التعريف: ضمير در [ذكرها] به فنون راجع است.

قوله: فانّه لا مقتضى لايرادها: ضمير در [انّه‌] بمعناى‌