مى‌باشد بخلاف خلوّ از تابع كه اينطور نيست.

كلاميست فاسد چه آنكه اين ملاحظه اعتبار محضى بيش نميباشد.

شرح فارسى:

توضيح‌

مناقشه در كلام سكاكى‌

مصنّف كلام سكّاكى را نپسنديده و از آن اعراض نموده است.

شارح علّت آنرا اينطور تقرير مى‌كند: همانطوريكه فاعل لفظى را با حفظ اين عنوان نمى‌توان بر عاملش مقدّم نمود بلكه در صورت تقديم مبدّل بمبتداء مى‌شود عينا فاعل معنوى همچون تأكيد يا بدل و يا عطف بيان از فاعل همينطور هستند پس در مثال: رجل جاءنى كه افاده تخصيص را بواسطه تقديم رجل بر جاءنى تثبيت كرديم و گفتيم ابتداء مؤخّر بوده تا بدل از فاعل مستتر در جاءنى باشد و سپس بمنظور افاده تخصيص مقدّم شد اگر تقديم با حفظ بدليّت نيز باشد امرى است غير ممكن و در غير اينصورت هم كه مفيد غرض مقصود نيست پس فرض خلوّ مانع در آن صحيح نمى‌باشد.

سپس مى‌گويد: بلكه مى‌توان امتناع تقديم تابع را اولى از فاعل دانست زيرا در تقديم تابع بايد ملتزم بدو خلاف اصل شويم:

1- تقديم تابع بر متبوع چه آنكه فرض اينست كه تنها تابع را مقدّم داشتيم.

2- تقديم آن بر چيزيكه متبوعش بر آن ممتنع است مقدّم شود، يعنى: عامل.