[مقصود از تقوى حكم‌]

شرح فارسى:

توضيح‌

و اما تقوى حكم: مقصود از تقوّى حكم تقرير و تثبيت آن در ذهن سامع است بدون اينكه تخصيصى از آن استفاده شود چنانچه در مثال هو يعطى الجزيل مقصود اثبات اعطاء جزيل و كثير است بدون اينكه در معطى تخصيصى باشد و نيز اگر فعل منفى باشد باز تقديم مسنداليه بر آن يا بلحاظ افاده تخصيص است همچون مثال انت ما سعيت فى حاجتى (فقط شما در حاجت من سعى نكرديد) و يا بمنظور تقوى است نظير انت لا تكذب (شما قطعا دروغ نمى‌گوئيد).

كه در اينمثال نفى تكذيب بمراتب شديدتر است از نفى آن در مثال لا تكذب و جهتش هم اينست كه در مثال اوّلى اسناد تكرار شده ولى در مثال دوّمى اينطور نيست.

و مقصود از تكرار اسناد يك بار اسناد لا تكذب به انت است و بار دوّم اسنادش بضمير مستتر در لا تكذب مى‌باشد.

قوله: و اقتصر المصنّف الخ: يعنى مصنّف تنها مثال تقوّى حكم را در متن آورد ولى متعرّض مثال تخصيص نشد و وجهش اينست كه خواست بگويد بين مثال تقوّى حكم با تأكيد مسنداليه فرق است باين معنا كه شدّت حكم در تقوى بيشتر ميباشد چنانچه در مثال لا تكذب انت نفى كذب بشدّت نفى آن در مثال انت لا تكذب نيست زيرا در مثال اوّل لفظ (انت) مؤكّد محكوم عليه (مسنداليه) بوده و به منظور دفع توهّم سهو يا مجاز يا نسيان آورده شده و هيچ شائبه تأكيد در ناحيه‌