و لفظ ذلك صالح للاشاره الى كلّ غائب عينا كان او معنا و كثيرا ما يذكر المعنى الحاضر المتقدّم بلفظ ذلك فانّ المعنى غير مدرك بالحس فكانّه بعيد.

ترجمه‌

مصنّف گويد:

د: بمنظور تحقير مسنداليه به واسطه قريب قرار دادنش مانند آيه شريفه: [ هذا الّذى يذكر آلهتكم‌ ].

ه: بجهت بزرگداشت مسنداليه بواسطه بعيد قرر دادنش مثل فرموده حقتعالى: [ الم، ذلك الكتاب‌ ].

و: بقصد تحقير نمودن مسنداليه بواسطه بعيد قرار دادنش چنانچه گفته مى‌شود: ذلك اللعين فعل كذا.

شارح گويد:

ضمير در [تحقيره‌] بمسنداليه راجعست و سپس در ذيل [ الم ذلك الكتاب‌ ] مى‌گويد:

چه آنكه بعد درجه قرآن و رفعت محلّش بمنزله بعد مسافت قرار داده شده و در دنبال [ذلك اللعين الخ‌] مى‌نويسد:

زيرا بعد و دورى شخص لعين از ساحت حضور و داخل نكردنش در زمره مخاطبين بمنزله بعد مسافت قرار داده شده.

و لفظ [ذلك‌] براى اشاره نمودن بهرغائبى چه ذات بوده و چه معنا صلاحيّت دارد.

و بسيار شده كه معناى حاضرى متقدّم را به لفظ [ذلك‌] مورد اشاره قرار مى‌دهند زيرا معنا بملاحظه آنكه با حس درك نمى‌شود پس گويا بعيد محسوب شده و باين اعتبار با [ذلك‌] بآن اشاره مى‌گردد.