اجتمعوا على انّ قولنا لا اله الّا اللّه كلمة التوحيد و لو كان اللّه اسما لمفهوم كلّى لما افادت التّوحيد لانّ الكلّى من حيث انّه كلّى يحتمل الكثرة.

ترجمه‌

مصنّف گويد:

يا مسنداليه را علم مى‌آورند براى آنكه بتوانند آن را در ذهن سامع ابتداء بطور معيّن و مشخّص بواسطه نامى كه اختصاص باو دارد حاضرش كنند.

شارح گويد:

مقصود مصنّف از [بالعلميّه‌] آنست كه تعريف مسنداليه به اين نحو باشد كه آنرا بصورت علم ايرادش كنند و علم عبارتست از اسمى كه بر چيزى يا جميع مشخّصات و خواص منحصر بآن وضع شده باشد.

سپس گويد:

ضمير در [لاحضاره‌] بمسنداليه راجع بوده و مقصود از [بعينه‌] آنست كه شخص مسنداليه احضار شود بطوريكه از تمام اغيارش ممتاز و منهاض باشد.

و باين قيد مصنّف از احضار مسنداليه بواسطه اسم جنس همچون رجل عالم جائنى احتراز نمود بعد مى‌گويد:

مقصود از [ابتداء] مرتبه اوّل است و باين قيد از مثال [جائنى زيد و هو راكب‌] احتراز جست.

و ضمير در [مختص به‌] به مسنداليه راجع بوده و مقصود از اين قيد آنست كه مسنداليه را با نام اختصاصى و اسمى كه صرفا و منحصرا از آن او است در ذهن سامع حاضر كنند بطوريكه باعتبار اين وضع بر