[شرافت علم و بلاغت‌]

[ قرآن‌] اينست كه كلماتش بنحوى تأليف و جمع‌آورى شده كه معانى به ترتيب القاظ درك شده و دلالات الفاظ بر معانى بر طبق اقتضاى عقلى صورت مى‌گيرد نه صرف پشت هم آمدن الفاظ در نطق و ضميمه بعضى با بعضى ديگر بهر نحو كه اتفاق افتد.

شرح فارسى:

توضيح‌

مصنف در متن گويد: و پرده‌هائى كه به روى طرق اعجاز در نظم قرآن افكنده شده تنها بوسيله علم بلاغت برداشته مى‌شود.

شارح در ذيل اينعبارت مى‌گويد يعنى تنها بوسيله اين علم دانسته مى‌شود قرآن شريف معجز است زيرا توسط اين علم معلوم مى‌شود قرآن در اعلا مرتبه از بلاغت است چه آنكه اين كتاب آسمانى مشتمل است بر ظرائف و امور نهانى كه اعمال آنها از طاقت بشر خارج و در قوّه وى نيست و بواسطه درك اينمعنا چه بسا تصديق نبى صلّى اللّه عليه و آله و شهادت به نبوّتش سهل و آسان گشته و در نتيجه سعادت اخروى براى پوينده و عالم باين علم حاصل مى‌گردد لذا مى‌توان اين علم را باين اعتبار از اجلّ علوم دانست زيرا همانطورى كه گفته‌اند:

شرافة العلوم بشرافة معلومها و غايتها و معلوم اينعلم چنانچه گفتيم معجز بودن قرآن شرى و غايتش نيل بسعادت اخروى است و پرواضح است كه اين دو امر از اجلّ و اشرف امور است و بعد از توضيح اين جهت مى‌گوئيم: