خواسته شده زيرا وى سبب و آمر ميباشد و همچنين قول شما كه ميگوئى:

لينبت الرّبيع ما شاء (بايد بهار آنچه را كه بخواهد بروياند)

و نيز مانند:

و ليصم نهارك (بايد روز شما روزه بگيرد)، و نظير:

و ليجد جدّك (بايد سعى شما سعى نمايد) و آنچه شبيه به اين امثله است يعنى عبارات و مثالهائيكه در آن امر يا نهى به چيزى كه صدور فعل يا ترك از آن مطلوب نيست نسبت داده شده است و همچنين قول شما كه مى‌گوئى:

ليت النهر جار (كاشكى نهر جارى مى‌شد) و مانند فرموده حق تعالى:

[ أصلوتك تأمرك‌ ] ( آيا نماز تو امر نموده است).

شرح فارسى:

توضيح‌

جريان مجاز عقلى در انشاء

بحث حقيقت و مجاز عقلى تنها در اخبار نيست بلكه در نسب انشائيّه نيز جاريست و از مجرّد عنوان نمودن اين مبحث در احوال اسناد خبرى توهّم نشود كه در غير اخبار مجاز عقلى جريان ندارد.

از امثله مجاز عقلى در انشاء مثالهاى ذيل است:

1- [ يا هامان ابن لى صرحا ]: سوره (غافر) آيه (36)، كه در اين آيه شريفه فرعون به هامان فرمان ساختن قصر مى‌دهد با اينكه ساختن قصر در حقيقت فعل كارگران و عمله‌جات است و مى‌بايد در واقع به‌