هامان ابن لى صرحا.

شرح عربى‌ و هو غير مختص بالخبر، عطف على قوله كثير اى و هو غير مختص بالخبر و انّما قال ذلك لانّ تسميته بالمجاز فى الاثبات و ايراده فى احوال الاسناد الخبرى يوهم اختصاصه بالخبر بل يجرى فى الانشاء نحويا هامان ابن لى صرحا لانّ البناء فعل العملة و هامان سبب آمر و كذا قولك [لينبت الرّبيع ما شاء] و [ليصم نهارك‌] و [ليجد جدّك‌] و ما اشبه ذلك ممّا اسند فيه الامر او النهى الى ما ليس المطلوب فيه صدور الفعل او التّرك عنه و كذا قولك [ليت النّهر جار] و قوله تعالى [اصلوتك تأمرك‌].

ترجمه‌

مصنّف گويد:

مجاز عقلى اختصاص بخبر ندارد بلكه در انشاء نيز جارى مى‌گردد مانند: يا هامان ابن لى صرحا.

شارح گويد:

جمله [و هو غير مختص بالخبر] معطوفست بر قول مصنّف كه گفته [كثير] يعنى مجاز عقلى در قرآن زياد بوده و نيز بخبر اختصاصى ندارد

و وجه اينكه مصنّف در اينجا اين امر را مورد تعرّض قرار داد اين استكه ناميدن اين اسناد را بنام مجاز در اثبات و ايرادش در احوال اسناد خبرى اينطور بتوهّم مى‌اندازد كه بخبر اختصاص داشته باشد از اينرو براى رفع اين توهّم عبارت در اينجا را ذكر نمود و گفت بلكه در انشاء نيز جارى مى‌گردد مانند:

يا هامان ابن لى صرحا ( اى هامان بساز براى من قصرى).

كه در اينمثال ساختن كه فعل عمله و كارگران مى‌باشد از هامان‌