فرموده و در [ انّا اليكم لمرسلون‌ ] چون مبالغه مخاطبين در انكار بيشتر شده حقتعالى نيز در تأكيد افزوده و جمله را با قسم و انّ و لام و اسميّه آوردن مؤكّد فرموده است چه آنكه مخاطبين گفتند:

[ ما انتم الا بشر مثلنا ] الخ.

و قول مصنف كه گفته است [اذ كذّبوا فى المرّة الاولى‌] يعنى فعل را بصيغه جمع آورد با اينكه تكذيب‌شدگان در مرتبه اوّل دو نفر بودند مبنى بر آنست كه تكذيب دو نفر در واقع تكذيب نفر سوّمى كه بعدا بآنها ملحق شده نيز مى‌باشد.

شرح فارسى:

توضيح‌

وظيفه متكلم‌

متكلّمى كه در مقام اخبار و افاده است مى‌بايست حال و خصوصيّات مخاطب را در نظر گرفته و به تناسب حال وى صحبت نموده و آنچه كه در اين باره رعايتش لازم است مراعات نمايد لذا مى‌گوئيم مخاطبين از سه حال خارج نيستند:

1- آنكه عالم بحكم نبوده و از شكّ و ترديد نيز خالى الذّهن باشد.

2- آنكه شاك در حكم بوده و در عين حال در مقام رفع ترديد باشد.

3- آنكه اساسا منكر حكم باشد.

وظيفه متكلّم در مقابل قسم اول اينستكه اصل حكم را القاء نموده و لازم نيست وجوه و انحاء مؤكّدات را استعمال نمايد چنانچه در