قوله: افاد انّه عالم به: ضمير در [افاد] و [انّه‌] بمتكلّم عود مى‌كند و ضمير در [به‌] به حكم برمى‌گردد.

قوله: بناء على انّه من شأنه: ضمير در [انّه‌] و [شأنه‌] به هذا الحكم راجعست.

قوله: و يستفاد منه: ضمير در [منه‌] به خبر راجع است.

قوله: سمحنا بها فى الشّرح: كلمه [سمح‌] بمعناى جود و اعطاء است و مراد از آن در اينجا بمعناى ذكر مى‌باشد.

متن: و قد ينزّل العالم بهما منزلة الجاهل لعدم جريه على موجب العلم.

شرح عربى‌ و قد ينزّل المخاطب العالم بهما اى بفائدة الخبر و لازمهما منزلة الجاهل فيلقى اليه الخبر و انكان عالما بالفائدتين لعدم جريه على موجب العلم فانّ من لا يجرى على مقتضى علمه هو و الجاهل سواء كما يقال للعالم التّارك للصلاة: الصلوة واجبة.

و تنزيل العالم بالشّئ منزلة الجاهل به لاعتبارات خطابيّة كثير فى الكلام منه:

قوله تعالى‌ و لقد علموا لمن اشتراه ماله فى الآخرة من خلاق و لبئس ما شروا به انفسهم لو كانوا يعلمون‌ بل تنزيل وجود الشئ منزلة عدمه كثير منه:

قوله تعالى‌ و ما رميت اذ رميت و لكن اللّه رمى‌ .

ترجمه‌

مصنّف گويد:

و گاهى عالم بحكم و لازمه آنرا بمنزله جاهل قرار مى‌دهند زيرا وى بر موجب علمش رفتار نمى‌كند.