كفّار خبرهاى نبىّ اكرم بعالم حشر و نشر را از راه منع خلوّ به دو
دسته تقسيم نمودهاند:
1- اخبار افترائى.
2- اخبار در حال جنون.
يعنى گفتهاند اين سنخ اخبار صادره از ايشان يا در حال جنون بوده و
يا افتراء و كذب محض است و دليل بر تقسيم تنها اين سنخ اخبار در دو قسم مزبور را
آيه شريفه [ اذا مزّقتم الخ ] قرار داده.
سپس گفته: جاى ترديد نيستكه مقصود از اخبار در حال جنون اخبار كاذبه
نيست چه آنكه ايندو با هم قسيم مىباشند به دليل اينكه معناى آيه شريفه [ افترى على اللّه الخ ] اينست كه اين قبيل اخبار نبىّ اكرم يا كذب است و يا در حال جنون صادر
شده و بمقتضاى اينكه قسيم چيزى مغاير با آنست ايندو نيز با هم ميبايست متغاير
باشند.
چنانچه مقصود از اين اخبار، اخبار صادقه نيز نمىباشد زيرا ايشان
معتقد بصدق حضرتش نبودند پس باتوجه باين تقرير اخبار در حال جنون واسطه بين صدق و
كذب شده و واسطه بدينوسيله ثابت مىشود.
قوله: و لو قال لانّهم اعتقدوا الخ: مصنف در مقام تقرير واسطه بين
صدق و كذب و اينكه اخبار در حال جنون صادق نيست گفت: علّتش اينست كه كفّار بصدق
حضرتش اعتقاد نداشتند پس اين اخبار صادق نبوده است شارح بعنوان انتقاد از مصنّف
مىگويد: اگر