وصل و فصل اختصاص داده‌اند.

[تطويل و حشو]

و بالاخره چون هركلام بليغى يا الفاظش با معناى مقصود مساوى است و يا زائد بر آنست و يا كمتر از آن ميباشد لهذا باب هشتم را براى امور سه‌گانه مساوى و ايجاز و اطناب قرار داده‌اند.

قوله: لفائدة: لفظ زيادى در كلام باعتبارى از دو حال خارج نيست:

يا داراى فائده هست و يا نيست در صورتى كه واجد فائده باشد از آن به اطناب تعبير مى‌كنند مانند زيادى در آيه شريفه: كلّا سوف تعلمون ثمّ كلّا سوف تعلمون‌ كه تكرار و زيادى بمنظور تأكيد انذار است.

و در صورتيكه واجد فائده‌اى نباشد بنام تطويل خوانده ميشود و آن از نظر ادباء و بلغاء عيب و از اسباب قباحت است مانند زيادى در قول شاعر: [و الفى قولها كذبا و مينا] يكدام از [كذبا] و [مينا] زائد است.

و زائد بلا فائده نيز از دو حال خارج نيست:

يا كلمه زائد در عبارت مشخص و معيّن است كه از آن به حشو تعبير مى‌كنند مانند بيت رشيد:

كه لفظ [دور از تو] از باب حشو است.

و يا كلمه زائد مشخص نيست كه بآن تطويل گويند چنانچه مثالش گذشت.

شارح گويد: قيد لفائدة در متن براى احتراز از زائد بدون‌