التّعقيد المعنوى علم البيان.

شرح عربى‌ و ما يحترز به عن الاوّل اى الخطاء فى تأدية المعنى المراد علم المعانى.

و ما يحترز به عن التّعقيد المعنوى علم البيان.

و سمّوا هذين العلمين علم البلاغة لمكان مزيد اختصاص لهما بالبلاغة و ان كان البلاغة تتوقّف على غيرهما من العلوم.

ترجمه‌

مصنّف گويد:

آنچه بواسطه‌اش از اوّل احتراز مى‌شود علم معانى و آنچه بسببش از تعقيد معنوى اجتناب مى‌گردد علم بيان مى‌باشد.

شارح گويد:

مقصود از [الاوّل‌] خطاء در اداء معناى مقصود مى‌باشد.

و اما وجه آنكه ايندو علم يعنى معانى و بيان را بلاغت ناميده‌اند اينست كه براى ايندو دخالت وافرى در تحقق بلاغت مى‌باشد اگرچه بلاغت بر غير ايندو از علوم ديگر نيز وابسته مى‌باشد.

شرح فارسى:

توضيح‌

وجه تسمه علم بيان و معانى به بلاغت‌

گفته شد در تحقق علم بلاغت غير از معانى و بيان علوم ديگرى نيز دخيل هستند ولى از بين تمام تنها ايندو را بعلم بلاغت موسوم كرده‌اند و اصطلاحا غير ايندو را بنام بلاغت ياد نمى‌كنند وجه آنرا شارح اينطور تقرير مى‌كند:

جهت اينستكه در تحقّق بلاغت سهم ايندو از علوم ديگر بيشتر