بكلام و ضمير مفعولى به [بشر] و ضمير مجرورى در [معارضته‌] نيز به كلام عائد است.

قوله: عطف على قوله [هو]: بنابراين عطف از قبيل عطف بر مفرد مى‌شود.

قوله: مع ما يقرب منه كلاهما من حدّ الاعجاز: ضمير در [منه‌] به اعلى راجع است.

قوله: هذا هو الموافق لما فى المفتاح: مشاراليه [هذا] تقدير كلام در عبارت مصنف مى‌باشد.

قوله: هى ادنى منه و انزل: ضمير [هى‌] به مرتبه و ضمير در [منه‌] به اسفل راجعست و كلمه [انزل‌] بصيغه تفضيل يعنى پائين‌تر.

قوله: تصدر عن محالها: ضمير در [تصدر] و [محالها] به اصوات راجعست.

متن: و بينهما مراتب كثيرة:

شرح عربى‌ و بينهما، اى بين الطّرفين، مراتب كثيرة، متفاوتة، بعضها اعلى من بعض بحسب تفاوت المقامات و رعاية الاعتبارات و البعد من اسباب الاخلال بالفصاحة.

ترجمه‌

مصنّف گويد:

و بين اعلى و اسفل مراتب بسيارى است.

شارح گويد:

و بين دو طرف (اعلى و اسفل) مراتب عديده‌اى قرار دارد زيرا مقامات و مقتضيّات متفاوت است و عبارات نيز از حيث قرب به اسباب‌