طرح مسئله از حيث شبهه حكمى‌

از مرحوم محدّث كاشانى (فيض) حكايت شده كه فرموده‌اند:

غنائى حرام است كه مشتمل بر امرى بوده كه حرمتش از خارج ثابت باشد مثل غنائى كه همراهش لعب با آلات لهو يا اختلاط زن و مرد در مجلس و تكلّم نمودن بامر باطل باشد و در غير اينفرض نفس غناء را نمى‌توان محكوم بحرمت دانست.

كلام مرحوم فيض در وافى‌

مرحوم فيض در كتاب وافى پس از آنكه اخبار حرمت را نقل نموده و انشاء اللّه ما نيز بعدا ببرخى از آنها اشاره خواهيم نمود فرموده:

از مجموع اخبار وارده در اين باب چنين استفاده مى‌شود كه حرمت غناء و متعلّقات آن از قبيل اخذ اجرت و تعليم دادن و گوش نمودن و خريد و فروش آلات غناء كلّا اختصاص به غنائى دارد كه در زمان بنى اميّه و بنى عبّاس معهود و متعارف بوده و آن باين نحو بوده كه در مجلس اغانى زنان و مردان مختلط بوده و همواره زنان تكلّم به اباطيل كرده و با آلات لهو از قبيل عود و ني و غير اينها بلعب و خوشگذرانى مشغول مى‌بودند.

امّا غير اينگونه از اغانى حرام نبوده چنانچه فرموده امام عليه السّلام در حديثى كه در همين باب وارد شده مشعر بآن است، حضرت فرمودند:

اينمجالس نبايد از آن محافلى باشد كه زن و مرد مختلط باشند.

سپس مرحوم فيض سخن را ادامه داده تا آنجائيكه مى‌فرمايند:

بنابراين شنيدن تغنّى با اشعارى كه متضمّن ذكر بهشت و دوزخ بوده و مستمع را نسبت به عالم باقى و آخرت تشويق نموده و نعم الهى را توصيف و بيان كرده و متذكّر عبادات شده و شخص را در خيرات و اعمال نيك ترغيب نموده و نسبت به امور فانى و زائل شدن بى‌ميل و بدون رغبت مى‌كند و امثال اين امور اشكالى ندارد