ترجمه:

دنباله توضيح‌

سپس مرحوم مصنّف مى‌فرمايد:

بنابراين صحيح است گفته شود:

حروف بين مفردات مستقلّه را ربط داده و كلام واحد را تأليف نموده و مفردات مختلف و متشتّت را صورت وحدت مى‌بخشد، شأن حروف، شأن نسبت بين معانى مختلف بوده و بين مفاهيم غير مربوط رابطه برقرار مى‌نمايد.

پس همانطورى كه نسبت بين معانى را ربط داده و آنها را تأليف و جمع مى‌نمايد حروفى كه بر نسبت دلالت دارند نيز بين الفاظ ربط برقرار كرده و آنها را جمع و تأليف مى‌كنند.

و بهمين معنا اشاره فرموده است حضرت سيّد اولياء امير المؤمنين على عليه السّلام در تقسيم كلمات بعبارتى كه از حضرتش معروف و مشهور است:

اسم آنست كه از صاحب نامى خبر داده و فعل عبارتست از كلمه‌اى كه از حركت صاحب اسم اخبار نموده و حرف آنستكه معنائى را در غير خودش ايجاد كند.

پس جنابش عليه السّلام اشاره فرموده‌اند باينكه:

معانى اسميّه، معانى مستقلّ بوده و معانى حرفيّه فى نفسه استقلالى ندارند بلكه صرفا بين كلمات مفرده ربط برقرار مى‌نمايند.

مصنّف مى‌فرمايند:

در بين تعاريفى كه حضرات براى حرف نموده‌اند، تعريفى صحيح و جامع مانند اين تعريف ما نيافتيم.

بيان مراد

قوله: و عليه يصحّ ان يقال: ضمير در « عليه » به آنچه مرحوم مصنّف در معناى حروف ذكر نمود يعنى ربطى بودن آنها راجع است.

قوله: و المؤلّفة للكلام الواحد: كلمه « المؤلّفة » بصيغه اسم فاعل مى‌باشد.