سپس مصنّف گويد:

و در حاليكه برخى از ضمائر منفصل باشند هركدام را كه خواستى مى‌توانى مقدّم دارى.

شارح گويد:

يعنى اخصّ را برغيرش مقدّم كنى يا غير اخصّ را برآن مشروط باينكه از وقوع اشتباه در امان باشيم مثل:

الدّرهم اعطيتك ايّاه يا الدّرهم اعطيته ايّاك كه معنا در هردو صورت بطور وضوح و آشكار اينستكه: درهم را بتو اعطاء نمودم.

ولى در مثال: زيد اعطيتك ايّاه جايز نيست ضمير غائب را برمخاطب مقدّم داشته و بگوئيم:

زيد اعطيته ايّاك زيرا معلوم نيست كه زيد را بمخاطب اعطاء نموده يا بعكس مخاطب را به زيد بخشيده است.

قوله: و هو الاعرف: ضمير « هو » به اخصّ راجع است.

قوله: على غيره: ضمير در « غيره » به اخصّ عود مى‌كند.

متن: «67»

تجزيه و تركيب‌

فى اتّحاد: جارّ و مجرور، متعلّق به « الزم » ، مضاف.

الرّتبه: مضاف اليه.

الزم: بصيغه امر حاضر، از باب افعال، فعل و فاعل.

فصلا: مفعول براى « الزم ».

و: عاطفه.