ما: موصوله، مفعول براى « قدمّن ».

شئت: صله براى « ما »

فى انفصال: جار و مجرور، متعلّق است به « قدّمّن ».

ترجمه:

و مقدّم بدار ضمير اخصّ را در صورتيكه ضمائر متّصل باشند ولى اگر منفصل بودند هركدام را كه بخواهى مى‌توانى جلو و ديگرى را عقب و مؤخّر بياورى.

شرح عربى:

و قدّم الاخصّ، و هو الاعرف على غيره، فى حال اتّصال الضّمائر نحو: الدّرهم اعطيتكه بتقديم التّاء على الكاف، اذ ضمير المتكلّم اخصّ من ضمير المخاطب و الكاف على الهاء، اذ ضمير المخاطب اخصّ من ضمير الغائب.

و قدمّن ما شئت، من الاخصّ او غيره، فى حال انفصال الضّمير عند امن اللّبس نحو: الدّرهم اعطيتك ايّاه و اعطيته ايّاك.

و لا يجوز فى: زيد اعطيتك ايّاه، تقديم الغائب، للّبس.

ترجمه و شرح:

حكمى ديگر از احكام ضمائر

مصنّف گويد:

در حاليكه ضمائر همگى متّصل باشند حكم آنست كه اخصّ را برغيرش بايد مقدّم داشت.

شارح گويد:

مقصود از ضمير « اخصّ » اعرف مى‌باشد، بنابراين اگر ضمائر متكلّم و مخاطب و غائب اجتماع كردند لازم است ابتداء ضمير متكلّم و بعد از آن ضمير مخاطب و سپس ضمير غائب را آورد مانند: الدّرهم اعطيتكه، بتقديم تاء متكلّم بركاف و كاف را برها، زيرا ضمير متكلّم از مخاطب اخصّ بوده و ضمير مخاطب از غائب.