شرح:

قوله: يكثر دورها: كلمه « دور » يعنى جريان و ضمير مؤنّث مجرورى به احكام راجع است و مقصود آنست كه متعلّقات احكام كثير الدّوران مى‌باشند نه نفس احكام.

احكام مانند تعريف، تنكير و اعرفيّت و امثال اينها و متعلّقات همچون مبتداء، خبر، فاعل و امثال اينها.

قوله: و يقبح بالمعرب: كلمه « معرب » بضمّ ميم و كسر راء يعنى عالم بعلم اعراب كه همان نحوى باشد.

قوله: جهلها: ضمير مؤنّث به احكام راجع است.

قوله: و عدم معرفتها: يعنى عدم معرفة احكام.

قوله: على وجهها: يعنى آنطور كه شايسته است و ضمير مجرورى به احكام عود مى‌كند.

قوله: فمن ذلك: مشار اليه « ذلك » احكام كثير الدّوران مى‌باشد.

قوله: ما يعرف به المبتداء من الخبر: ضمير در « به » به ما راجع است.

قوله: احديها: يعنى احدى المسائل الثّلاث.

قوله: تساوت رتبتهما: حضرات براى معارف ششگانه مراتبى قائل هستند كه ذيلا ذكر مى‌شوند:

اعرف معارف ضمير متكلّم وحده و بعد از آن ضمير متكلّم مع الغير و پس از آن ضمير مخاطب و بعد از ان ضمير غائب و پس از ضمير علم و بعد از آن اسم اشاره و بعد از آن معرف بالف و لام و سپس موصول و بعد از آن معرف باضافه است.

برخى گفته‌اند موصول و معرف بالف و لام در يك رتبه هستند بدليل آنكه موصول را صفت معرف بال قرار مى‌دهند مانند: الخنّاس الّذى يوسوس فى صدور النّاس.