معاد و نشان دادن نمونه كوچك آن بود جهت ندارد كه در اين مدت از وضع خود آگاه گردند، بلكه اگر هم در بى خبرى به سر ببرند، باز هدف تأمين مى گردد.

در حالى كه حيات برزخى درباره افراد، از يك نظر، يك نوع تصفيه و پالايش است. افراد پس از گذراندن اين دوره، از يك رشته آلودگى هاى پاك و پيراسته مى شوند و چنين تصفيه اى هرگز بدون توجه، امكان پذير نيست.

و از نظر ديگر، حيات برزخى، نخستين مرحله براى چيدن ميوه عمل است كه نهال آن در جهان ماده به دست افراد نيكوكار و يا بدكار غرس مى گردد و حياتى كه هدف از آن تصفيه و پالايش و يا چيدن ميوه اعمال و ديدن برخى از پاداشها و كيفرها است نمى تواند با غفلت و بى توجهى همراه باشد.

گواه بر اين كه حيات برزخى آغاز شكوفايى ميوه هاى اعمال است همان سخنان مجرمان در لحظه قبض روح مى باشد. آنان در اين لحظه با ديدگان خود، عذابها و شكنجه هاى برزخى را مى بينند و آنچنان ناراحت مى شوند كه درخواست مى كنند كه مجدداً به دنيا بازگشت كنند و اگر مرگ آنان با غفلت و فرو رفتگى در بى توجهى توأم بود، درخواست بازگشت بى جهت مى شد.

اينك به مفاد آيات زير توجه بفرماييد:

(حَتّى إِذا جاءَ أَحدهُمُ المَوتُ قالَ رَبِّ ارجِعُونِ * لَعَلّى أَعْمَلُ صالِحاً فِيما تَرَكْت...). (مؤمنون/99)

«هنگامى كه مرگ يكى از آنان فرا مى رسد، مى گويد: پروردگارا ! مرا برگردانيد شايد در آنچه گذاشته ام كار نيك انجام دهم».

آيه حاكى است كه با رسيدن مرگ، پرده ها از برابر ديدگان اين گروه كنار مى رود و سرنوشت خود را كه خود سازنده آن بودند، مشاهده مى كنند.