(إِنْ تَدْعُوهُمْ لا يَسْمَعُوا دُعائَكُمْ وَلَو سَمِعُوا مَا اسْتَجابُوا لَكُمْ...).

مقصود، دعوتهاى پرستشى، و سماع و استجابتهاى مناسب مقام الوهيت است، نه سماع و يا استجابت هايى كه به فرمان خدا انجام بگيرد كه خود نشانه عبوديت و بندگى مى باشد.

و به عبارت روشنتر: آنچه را خدا از اين معبودهاى پندارى سلب مى كند همان را براى خود ثابت مى كند، اگر مى گويد آنها شنوا و پاسخ ده نيستند مقصود اين است كه مركز و كانون اين صفات عالى خدا است. آيا شنوايى و پاسخگويى خداوند چگونه است؟ به طور استقلالى است يا به صورت تطفلى؟ شكى نيست كه شنوايى و استجابت او به صورت نخستين است، و اگر مى گويد اين موجودات معبود نيستند و اين صفات را ندارند، مقصود اين است كه اين صفات به همين شكل و كيفيت از آنان سلب شده است نه به شكل ديگر.

اين حقيقت در صورتى به طور روشن تجلى مى كند كه آيه سوم را در نظر بگيريم در اين آيه خداوند تمام انسانها را فقير و نيازمند خوانده و خود را غنى و بى نياز مى داند چنانكه مى فرمايد:

(يا أَيـُّهَا النّاسُ أَنْتُمُ الفُقَراءُ إِلَى اللّهِ وَاللّهُ هُوَالغَنِىُّ الْحَميد).

آيا اين آيه نمى رساند كه فقر و نيازمندى معبودهاى پندارى آنان بسان فقر بشرها و انسانها است، فقر و نيازمندى انسانها چگونه است، فقر آنها جز اين است كه بالذات واجد چيزى و مالك كمال نيستند، ولى در عين حال به فرمان حق، بينا و شنوا، مجيب و مستجيب مى باشند.

قرآن انسان را شنوا و بينا و پاسخ گو توصيف مى كند چنانكه مى فرمايد:

(فَجَعَلْناهُ سَمِيعاً بَصِيراً).(انسان/2)