تكليف معلوم به تفصيل

ر.ك: تكليف معلوم تفصيلى

تكليف معلوم تفصيلى

تكليف فاقد هر نوع ابهام يا اجمال

تكليف معلوم تفصيلى، به اين معنا است كه شخص، تكليف خود را به روشنى و تفصيل مى داند و هيچ گونه ترديدى در آن ندارد، مانند: قطع تفصيلى مكلف به وجوب نماز ظهر و حرمت شرب خمر.

مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول، ج 2، ص 284.

حكيم، محمد سعيد، المحكم فى اصول الفقه، ج 4، ص (260-259).

خمينى، روح الله، تهذيب الاصول، ج 2، ص 283.

تكليف مقدمى

ر.ك: احكام غيرى.

تكليف مقطوع

ر.ك: تكليف معلوم

تكليف موجودين

شمول تكليف نسبت به افراد موجود در زمان خطاب

تكليف موجودين، مقابل تكليف معدومين بوده و عبارت است از تكليفى كه در آن، خطاب شارع متوجه مكلفان موجود در زمان خطاب اعم از حاضران در مجلس خطاب و غايبان مى باشد.

توضيح:

ميان اصوليون اختلاف است كه آيا خطاب هاى شفاهى مانند: «يا ايها الذين آمنوا»، و «يا ايها الناس» به مشافهين و موجودين در مجلس خطاب اختصاص دارد يا عموميت داشته و غايبين و معدومين را نيز شامل مى شود; گروهى از اصولى ها مانند مرحوم «ميرزاى قمى» معتقدند خطاب هاى قرآن شفاهى و مختص به موجودين است و مقصود به افهام فقط آنها مى باشند[1]

عده اى ديگر مانند مرحوم «شيخ انصارى»، «محقق خراسانى»، «ميرزاى نايينى» و «مظفر» مى گويند: از طريق آيات، روايات و اجماع علما، ثابت شده كه تكاليفى كه در قرآن آمده، عموميت داشته و به مشافهين اختصاص ندارد.

[1]ميرزاى قمى، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانين الاصول، ص 403

محمدى، على، شرح اصول فقه، ج 3، ص 298.

عراقى، ضياء الدين، منهاج الاصول، ج 2، ص (308-306).

جزايرى، محمدجعفر، منتهى الدراية فى توضيح الكفاية، ج 3، ص 581.

تكليف مولوى

ر.ك: احكام مولوى.

تكليف موهوم

تكليف محتمل با رجحان احتمال عدم آن

تكليف موهوم، از اقسام تكليف محتمل و مقابل تكليف مشكوك و مظنون بوده و به معناى تكليفى است كه مكلف توهم ثبوت آن را بر عهده خود دارد; به بيان ديگر، تكليفى است كه مكلف نسبت به اشتغال ذمه خود به آن، شك، ظن و يا قطع ندارد، بلكه احتمال ضعيف مى دهد كه تكليف متوجه او شده باشد.

نائينى، محمد حسين، فوائد الاصول، ج 3، ص 225.

مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول، ج 2، ص (474-473).

تكليف نفسى

ر.ك: احكام نفسى.

تكليف واقعى

ر.ك: احكام واقعى.

تلازم اطلاق و تقييد

ر.ك: قاعده تلازم اطلاق و تقييد

تلازم عقل و شرع

ر.ك: مستقلات عقلى

تلفيق در اجتهاد

ر.ك: اجتهاد مركب

تلفيق در تقليد

تلفيق در تقليد يا تبعيض در تقليد، در جايى طرح مى شود كه در ميان مجتهدان متعددى كه همگى توانايى اجتهاد در تمامى ابواب فقه را داشته و اين استعداد را به فعليت نيز رسانده اند كسى وجود نداشته باشد كه در تمامى ابواب فقه از ديگران اعلم باشد و هر يك از آنها تنها در بخشى از ابواب فقه اعلم باشد.

در چنين موردى برخى از كسانى كه تقليد از اعلم را واجب مى دانند، معتقدند بر مقلد لازم است از هر يك از آنان فقط در بخشى كه نسبت به آن اعلم است تقليد نمايد; يعنى در يك زمان از چند مجتهد در ابواب مختلف فقه، تقليد نمايد.

تمثيل منطقى

ر.ك: قياس (اصول)

تمسك به اطلاق

استناد به ظهور اطلاقى لفظ

تمسك به اطلاق، به معناى استناد و عمل به ظهور اطلاقى لفظ است تا زمانى كه دليل قطعى بر تقييد آن آورده نشود. بنابراين، اگر پدرى به فرزندش بگويد: «اكرم عالما»، اطلاق اين جمله اقتضا دارد كه پسر به هر عالمى كه برخورد مى كند، او را اكرام نموده و اين عمل خود را به اطلاق جمله «اكرم عالما» مستند