به واقع است، ولى برخى ديگر معتقدند نتيجه مقدمات انسداد، انسداد باب علم به طريق و علم به واقع، هر دو، است.

نيز ر.ك: ظن به طريق.

انصارى، مرتضى بن محمد امين، فرائد الاصول، ج 1، ص 212.

نائينى، محمد حسين، اجود التقريرات، ج 2، ص 144.

انسداد علم به واقع

بسته بودن راه علم به نفس احكام واقعى

انسداد علم به واقع، مقابل انسداد علم به طريق و به معناى مسدود شدن راه علم به نفس واقع (احكام واقعى) است. برخى اعتقاد دارند نتيجه مقدمات انسداد، انسداد علم به نفس واقع است، هر چند علم، به راه ها و اسبابى كه سلوك آنها باعث برائت ذمه مكلف در نزد شارع مى گردد، مسدود نيست.

نيز ر.ك: ظن به واقع.

نائينى، محمد حسين، اجود التقريرات، ج 2، ص 144.

انصارى، مرتضى بن محمد امين، فرائد الاصول، ج 1، ص 212.

انسداد كبير

انسداد باب علم و علمى نسبت به بيشتر احكام

انسداد كبير، مقابل انسداد صغير و به معناى انسداد باب علم و علمى نسبت به بيشتر احكام است كه يا موجب خروج از دين در صورت به كارگيرى اصول نافيه و يا موجب عسر و حرج (در صورت احتياط تام) مى گردد.

در باره فرق بين انسداد كبير و صغير، گفته اند: اگر نتيجه مقدمات انسداد، حجيت مطلق ظن باشد چه بر مبناى كشف و چه بر مبناى حكومت به آن انسداد كبير مى گويند; اما اگر نتيجه انسداد، حجيت ظن خاص يا اماره مخصوص و يا حجيت ظن مطلق در يك جهت خاص از جهات چهارگانه مربوط به روايت (صدور روايت، جهت صدور روايت، ظهور روايت، و حجيت ظهور روايت) باشد، آن را انسداد صغير مى نامند.

مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول، ج 2، ص 389.

خمينى، روح الله، انوار الهداية فى التعليقة على الكفاية، ج 1، ص (318-317).

عراقى، ضياء الدين، نهاية الافكار، ج 3، ص 96.

نائينى، محمد حسين، فوائد الاصول، ج 3، ص 143.

جزايرى، محمدجعفر، منتهى الدراية فى توضيح الكفاية، ج 5، ص 24.

نائينى، محمد حسين، اجود التقريرات، ج 2، ص 140.

خويى، ابوالقاسم، مصباح الاصول، ج 2، ص 132.

مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج 2، ص (33-32).

انسداد وجدانى

انتخاب نظريه انسداد از راه تحقيق

انسداد وجدانى، مقابل انسداد تعبدى است و عبارت است از نظريه انسدادى كه شخص از راه تحقيق و جستوجو به آن دست مى يابد.

حايرى، عبد الكريم، دررالفوائد، ص 693.

انسدادى

قائل به بسته بودن راه علم و علمى به احكام شرعى در عصر غيبت

انسدادى، مقابل انفتاحى بوده و به گروهى از اصوليون گفته مى شود كه باب علم و علمى را نسبت به احكام شرعى فرعى مسدود مى دانند.

مشكينى، على، اصطلاحات الاصول، ص 88 و 89.

مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول، ج 2، ص 478.

انشا

ابراز اعتبار، يا ايجاد معنا به وسيله لفظ در عالم اعتبار

إنشا، به معناى ايجاد معنا از طريق لفظ در عالم اعتبار مى باشد; براى مثال، وقتى متكلم در مقام انجام معامله بيع، لفظ «بعت» را به كار مى برد، مفهوم «ايجاب بيع» را در خارج ايجاد نموده و رضايت خود را به بيع اعلام مى كند.

برخى مانند مرحوم آيت الله خويى، تعريف مشهور را از انشا، نپذيرفته و اظهار مى كنند كه انشا فقط بر ابراز امر اعتبارى دلالت مى نموده و كاشف از آن است، ولى سبب ايجاد معنا نمى شود.

برخى ديگر مى گويند: مراد از انشا، مركب تامى است كه قابل تصديق و تكذيب نمى باشد و شامل استفهام، امر، نهى، التماس، دعا، تمنى، ترجى، قسم، ندا و غير آن است. در اين تعريف، به جمله انشايى، با مسامحه «انشا» اطلاق شده است.

خويى، ابوالقاسم، محاضرات فى اصول الفقه، ج 3، ص 66.

همان، ج 1، ص (84-83).

آخوند خراسانى، محمد كاظم بن حسين، كفاية الاصول، ص 27.

صدر، محمد باقر، دروس فى علم الاصول، ج 1، ص 90.

خوانسارى، محمد، منطق صورى، ص 67.

حيدر، محمد صنقور على، المعجم الاصولى، ص 296.

فاضل لنكرانى، محمد، كفاية الاصول، ج 1، ص 66.

زهيرالمالكى، محمد ابوالنور، اصول الفقه، ج 2، ص 63.

اِنشاء

ر.ك: انشا

انشاى اراده

ر.ك: انشاء.