نام کتاب : آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى نویسنده : شیرازی، احمد امین جلد : 1 صفحه : 231
ايجاز و بآنكه طولانىتر است اطناب
مىگويند. پس ايجاز و اطناب طبق اين تفسير نسبى و اضافى است.
حضرت حجة الحق، استاد والامقام جناب
آقاى اديب نيشابورى، براى اين مطلب استدلال بايندو شعر فرمودند:
ميان
ماه من تا ماه گردون
تفاوت
از زمين تا آسمان است
ماه
من و گردون را فرقى كه بود اينست
آن
ماه فلك اما اين ماه زمين باشد
و سپس فرمودند از طفل شش سالهاى كه
نامش «مودار» بود سئوال كردم از ايندو شعر كدامش بهتر است، او 28 وجه براى بهتر
بودن شعر اول بيان كرد. معتقد بودند كه او با جن ارتباط داشته است.
اول «يصدّ عن» ... «يصدّ» بكسر صاد و
ضم آن هردو صحيح است. طبق اول لازم است و بمعنى «يعرض» و طبق دوم بمعنى «يمنع» و
متعدى است «زىّ» بمعنى هيئت و صفت است. يعنى ممدوح من از مال دنيا اعراض دارد
هرگاه عزت و آقائى ظاهر شود. اگرچه دنيا بصورت دخترى كه تازه پستان او درآمده ظاهر
و آشكار گردد.
شعر دوم «و لست بنظّار ...» يعنى اگر
شرافت انسانى در فقر باشد من توجه به ثروت و مال دنيا نخواهم كرد. منظور اينست كه
اگر در موردى امر دائر شود بين ثروت و از بين رفتن عزت و شرف. من عزت و شرف را بر
جمع ثروت و مال برترى ميدهم.
يصفه بالميل: مقصود از
هردو شعر اينست كه در برابر عزتنفس و شرافت انسانى دنيا و مال آن هيچ ارزش ندارد.
با آنكه ثروت و مال دنيا وسيله فراهم آمدن خوشى و راحتى است ولى حفظ سيادت و عزت
انسانى
نام کتاب : آئين بلاغت: شرح مختصر المعانى نویسنده : شیرازی، احمد امین جلد : 1 صفحه : 231