أصحابه فرجعوا فى طلبه فوجدوه متشحطا فى دمه قتيلا فجاءت الأنصار الى رسول اللّه (ص) فقالوا: يا رسول اللّه (ص) قتلت اليهود صاحبنا، فقال (ص): ليقسم منكم خمسون رجلا على أنهم قتلوه.

أبو بصير مى‌گويد:

از امام صادق (ع) پرسيدم ابتداى قسامة را، فرمود: حكم به قسامة از طرف پيامبر اكرم (ص) بعد از فتح خيبر شروع شد و آن زمانى بود كه فردى از انصار از اصحابش جدا شد و دوستان او بعد از جستجو، وى را كشته يافتند. آنگاه خدمت پيامبر اكرم (ص) شرفياب شده عرض كردند: يهود «ظاهرا يك يا چند يهودى در معرض اتهام بودند و شايد با وى سابقۀ دشمنى داشتند» رفيق ما را كشت حضرت فرمود: بايد پنجاه مرد از شما سوگند ياد كنند كه يهود او را كشته است.

البته تمام كسانى كه قسامة را يك حكم تأسيسى و ابتدايش را بعد از فتح خيبر مى‌دانند عبارت «كان من قبل رسول اللّه (ص)» را به كسر قاف و فتح باء قرائت نموده‌اند. بعضى از أفاضل معاصرين دامت بركاته در كتاب تفصيل الشريعة قسامة را يك حكم تأسيسى مى‌داند، پر واضح است با توجه به نقل محدثين و مورخين و ارباب لغت چون امام بخارى، نسائى، ابن اثير، لسان العرب، احمد بن حنبل، آلوسى و غيره استظهار عالم معاصر ضعيف مى‌باشد.

نظريۀ سوم: تأسيسى بودن قسامة و حدوث آن در زمان خلافت عثمان. بر اساس اين نظريه كه چندان هم مشهور نيست، قسامة يك حكم تأسيسى اسلام و آن هم در زمان عثمان مطرح شده است. مورخ كبير محمد بن جرير طبرى در‌