تاريخ خود [1] ضمن بيان چگونگى مسألۀ جايگزينى سعيد به جاى وليد بن عقبة در مورد ولايت كوفه، به ماجراهاى متعلق به آن زمان پرداخته و قضيۀ قتلى را مطرح نموده و مدعى شده است كه به خاطر آن، قسامة در زمان خلافت عثمان مطرح شده است.

بررسى نظريات سه‌گانه‌

در ميان سه نظر ارائه شده دربارۀ زمان تشريع قسامة، نظريۀ سوم ضعيف‌ترين قول مى‌باشد كه متعلق به تاريخ طبرى است. با توجه به صحاح ابى بصير و زرارة و بريد بن معاوية تقريبا مسلّم است كه قسامة در زمان پيامبر اكرم (ص) و بعد از فتح خيبر مطرح شده است. مضافا ابن رشد أندلسى نقل مى‌كند در زمان خلافت عمر مسألۀ قسامة مطرح و بر اساس آن حكم به ديه داده شده است. بنابراين به طور قطع مى‌توان گفت كه زمان پيدايش مسألۀ قسامة مقدم بر زمان خلافت عثمان بوده است. در مورد نظريۀ دوم كه به استناد صحيحۀ ابى بصير قسامة را يك حكم تأسيسى و آن هم بعد از فتح خيبر مى‌دانست مى‌توان گفت اولا، صحيحۀ ابى بصير محتمل الوجهين است زيرا عبارت «كان من قبل رسول اللّه (ص)» همانگونه كه سابقا اشاره كرديم، به هر دو صورت قرائت مى‌شود كه بر اساس يكى از آن دو- يعنى فتح قاف و سكون باء- با نظريۀ اول سازگار مى‌باشد. ثانيا، وجود قسامة در جاهليت با توجه به نقل كتب حديث و تواريخ معتبر و مطالعۀ آداب و رسوم‌