نام کتاب : قواعد فقهيه نویسنده : بجنوردى، سيد محمد جلد : 1 صفحه : 272
مىفرمايد: لقينا بنى هاشم قبل از كشته شدن و در حال مجروح بودن از
يكى از افراد تقاضا مىكند كه در موسم حج قريش و از ميان آنها بنى هاشم و از ميان
آنها ابو طالب را بخواند و از وى در مورد انتقام استمداد نمايد. پس از ابلاغ ابو
طالب متهم را احضار و به وى مىفرمايد: «مخيرى يا صد شتر مىدهى يا پنجاه نفر از
خويشانت مبنى بر برائت شما سوگند خورند و الا قصاص مىشوى.» متهم قسامۀ
پنجاه نفر را انتخاب مىكند و چهل و هشت نفر از خويشان وى سوگند مىخورند، به جز
دو نفر كه از ابو طالب مصرانه تقاضاى معافيت از سوگند كرده بودند وهر كدام دو شتر مىدهند و مراسم قسامة ميان
ركن و مقام ابراهيم برگزار مىگردد.
نكتۀ جالب اينكه از آنجايى كه سوگندشان كذب و بر خلاف واقع
بود، به نقل ابن عباس همگى قبل از پايان سال به كيفر خود رسيدند. ضمنا متذكر مىگردد
جمع كثيرى از فقهاى عامة و علماى لغت بر اين عقيدهاند كه قسامة يك حكم جاهلى و
قبل از اسلام است. مانند صحيح بخارى، صحيح نسائى، ابن اثير، لسان العرب و غيره.
نظريۀ دوم: تأسيسى بودن قسامة و حدوث آن در زمان پيامبر اكرم
(ص) بعد از فتح خيبر. بر اساس اين نظريه، قسامة يك حكم تأسيسى اسلام است بعد از
فتح خيبر. مهمترين دليل طرفداران اين قول روايات معتبره است.
صحيحۀ ابن بصير قال:
سألت أبا عبد اللّه (ع) عن القسامة اين كان بدؤها؟ فقال (ع): كان من
قبل رسول اللّه (ص) لما كان بعد فتح خيبر تخلف رجل من الأنصار عن
نام کتاب : قواعد فقهيه نویسنده : بجنوردى، سيد محمد جلد : 1 صفحه : 272