«وصف، يا، علت» ناميده ميشود.

(چهارم) نتيجه تمثيل يعنى حكم جديد كه درباره شبيه صادر ميگردد و آنرا «قضيه، يا، فتوى» ميگويند.

موارد استعمال تمثيل‌

(889) تمثيل از استقراء و قياس كم‌اعتبارتر است و سنديتش بسيار ضعيف و ناقص است زيرا ممكن است جامع ابدا دخالتى در حكم نداشته باشد و حكم بواسطه خصوص ماهيت موضوع يا خصوصيات مشخصه‌ايكه مختص بموضوع است بوده باشد باين جهت تمثيل تنها در خطابه و شعر و جدل بكار ميرود و در فن خطابه «اعتبار» ناميده ميشود و عوام در محاورات خود بيشتر به تمثيل استناد ميجويند.

ادله اثبات حجيت تمثيل‌

(890) تمثيل مبتنى بر سه قضيه است:

(اول) ثبوت حكم براى موضوع اصلى مثل ثبوت حدوث براى خانه.

(دوم) ثبوت عليت براى عنوان كلى كه جامع است مثل عليت شكل براى حدوث.

(سوم) (اقتران) يعنى ثابت بودن عنوان كلى براى فرع.

تمثيل از جهت قضيه اول و سوم محتاج به اثبات نيست و از جهت قضيه دوم محتاج به اثبات است.

براى قضيه دوم يعنى اينكه جامع علت ثبوت حكم است دو دليل‌