responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا    جلد : 1  صفحه : 574

و قياس بخواص از مردم اختصاص دارد. بدينجهت سزاوار آن است كه استقراء و تمثيل قبل از قياس ذكر شود.

تعريف تمثيل‌

(885) هرگاه يك عنوان ذاتى يا عرضى شامل دو موضوع يا چند موضوع گرديده باشد و از اين جهت بين آنها مجانست يا مماثلت يا مشابهتى وجود داشته باشد و بواسطه همان مجانست و مماثلت يا مشابهت حكم يكى از آنها را براى ديگرى ثابت كنند اين عمل را تمثيل مينامند.

(886) تمثيل در اصطلاح متكلمين و اصوليين و فقها قياس ناميده ميشود. مثال: متكلم ميگويد خانه مركب است جهان نيز از احزا تاليف يافته است يا آنكه خانه داراى شكل است و جهان نيز شكل دارد، و در اين صفت شبيه بيكديگرند خانه حادث است، نتيجه آنكه جهان نيز حادث است.

اجزاء و اركان تمثيل‌

(887) تمثيل داراى چهار جزء است كه اركان تمثيل ميباشند و در اصطلاح هريك از فقهاء و متكلمين نام مخصوصى دارند.

(888) (اول) موضوع اصلى كه حكم درباره آن بالاصالة ثابت است، مثل خانه و آنرا «اصل» يا «شاهد» مينامند.

(دوم) موضوع ديگريكه شبيه به اصل است و در حكم به اصل ملحق گرديده مثل جهان و آنرا «فرع»، يا «غايب» مينامند.

(سوم) عنوان كلى كه هردو موضوع در آن شركت دارند و رابط بين دو موضوع است. مثل داشتن شكل و صفت تركيب و آن‌

نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا    جلد : 1  صفحه : 574
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست