معلوم باشد كه علت آن آتش است صنف آتش يا فرد شخصى آن را معين نمى‌كند.

صحت قضيه نيز بر اين دلالت دارد كه دليلى براى صحت آن موجود است ليكن بهيچوجه نميتوانيم نوع دليل را بر شكلى كه صحت آن مشكوك است منطبق نمائيم بنابراين اينهمه تكلفات و تطويلات وافى بمقصود نبوده و مثبت صحت انتاج اشكال نميباشد.

تنها دليل صحت انتاج اشكال بيانى است كه مصنف كتاب ما و مصنف حكمت الاشراق به آن اشاره نموده‌اند زيرا لميّت دلالت اشكال را بيان كرده‌اند و تفصيل و توضيح آن ضمن شماره 584 و 719 نوشته شده است.

قياسهاى اقترانيه شرطيه‌

(742) سابقا گفتيم كه همچنانكه قياسهاى اقترانيه از مقدمات حمليه فراهم ميشوند ممكن است قضاياى شرطيه نيز مقدمه آن باشند و هرقياسيكه يكى از دو مقدمه‌اش غيرحمليه باشد شرطيه محسوب ميشود.

(743) بنابراين قياس شرطى بحسب احتمالات اوليه از جهت تركيب بر پنج قسم است:

1- قياسهاى مركب از دو شرطيه متصله‌

2- قياسهاى مركب از دو شرطيه منفصله‌

3- قياسهاى مركب از يك حمليه و يك متصله‌

4- قياسهاى مركب از يك حمليه و يك منفصله‌

5- قياسهاى مركب از يك متصله و يك منفصله‌