قضيه نقيض مركب: بعضى از قمرها يا بوقت حايل شدن زمين ممكن است منخسف نباشند و يا هميشه منخسفاند.
نقيض منتشره در صورتيكه كلى باشد
(447) منتشره مركب است از منتشره مطلقه و مطلقه عامه مثال:
هرانسانى در يك وقتى البته نفسكش است (نه هميشه) و معنى نه هميشه آنستكه هرانسانى در يك وقتى بطور اطلاق متنفس نميباشد.
نقيض اين دو قضيه بطور تفكيك اين است:
نقيض جزء اول (ممكنه دائمه) بعضى از انسانها ممكن است هيچگاه نفس نكشند.
نقيض جزء دوم (دائمه مطلقه) بعضى از انسانها هميشه نفس كش هستند.
نقيض مركب رويهم رفته: يا بعضى از انسانها ممكن است هيچگاه نفس نكشند و يا هميشه نفسكش هستند.
نقيض منتشره در حالتيكه جزئى باشد
(448) قضيه اصل: بعضى انسانها البته در يك وقتى متنفسند (نه هميشه).
نقيض مركب: بعضى انسانها ممكن است هيچگاه نفس نكشند و يا هميشه نفسكش هستند.