بطور تفاوت يعنى بكمال و نقص بر آنها صدق كند و اين معنى تشكيك است.

اقسام معرف از جهت تركيب و بساطت موضوع‌

(119) هرچه را بخواهيم تعريف كنيم از سه حالت بيرون نيست و براى هريك نوعى از تعريف ميتوان آورد.

(اول) چيزهائيكه بسيط مطلق هستند نه اجزاء ذهنى و نه اجزاء خارجى براى آنها ميتوان تصور نمود. اينگونه چيزها را فقط برسم ميتوان تعريف كرد، عقول مجرده و نفوس مجرده از اين قبيل هستند و آنها را تنها به آثار و علائم ميتوان شناخت.

(120) (دوم) مركبات حقيقيه‌اند. و مركب حقيقى عبارتست از نوعى مركب كه بين اجزاء آن تمايز وجودى نبوده باشد و هريك از اجزا و خود مركب بطور مواطات بر بقيه قابل حمل باشند و يا جزء اعم بجزء اخص تقوم داشته باشد. اينگونه موجودات را (ذوات الماهيات) ميگويند.

ماهيت اين مركبات از جنس و فصل تاليف يافته است و آنها را بايستى به اجناس و فصول و بحد تام يا ناقص تعريف نمود.

(121) (سوم) چيزهائيكه داراى ماهيت حقيقى و تركيب واقعى نيستند زيرا هريك از اجزاء در اينگونه مركبى وجود مستقل داشته و بر يكديگر حمل نميشوند. اينگونه چيزها را (مركبات اعتباريه و غير حقيقيه) يا مركبات خارجيه مينامند و اينها نيز اقسام بسيارى دارند:

1- قسمى از مركبات خارجيه كه بين اجزاء آن التيام و تا حدى اتحاد ظاهرى موجود است، وحدت و شخصيت آنها نسبت به بقيه‌