مشتمل بر اجزائيستكه افراد متفق الحقيقه در آن شريك هستند و از اينجهت بر اجزائى دلالت ميكند كه يك حقيقت واحد مشتمل بر آنها باشد در صورتيكه جنس بعكس مشتمل بر اجزائى است كه افراديكه بحسب ذات مختلف هستند در آن اجزاء شريك ميباشند.

رد قول مشهور كه جنس تمام ماهيت مشتركه و محمول بر حقايق مختلفه است‌

(77/ 2) مطالبيكه درباره جنس بيان نموده و گفته‌اند: جنس محمول ذاتى حقايق مختلفه، يا تمام ماهيت مشتركه بين چند حقيقت است و در جائيكه جواب پرسشها را تعيين ميكنند مسلم ميشمارند كه جنس و نوع در جواب ما هو مى‌آيند. كليه اين مطالب با آنكه متفق عليه اهل فن است در عين حال بنظر ميرسد كه اينها را براى تسهيل فهم اهل تحصيل بيان نموده باشند نه براى اهل تحقيق زيرا:

(اولا) در شماره (74/ 2) گذشت كه آنچه در جواب سؤال از حقايق مختلفه مى‌آيد نوع اضافى است نه جنس. و بين جنس و نوع اضافى صرف اشتراك و مشابهت لفظى موجود است و از جهت مفهوم بين آنها اختلاف بسيار است.

(ثانيا) در شماره (133/ 2) خواهد آمد كه شيخ در شفا و كتب ديگر و ديگران نيز براى جنس سه حالت ذكر كرده‌اند: حالت بشرط شى‌ء. و بشرط لا. و لا بشرط.

جنس در دو حالت اول ابدا قابل حمل نيست (به بيانيكه ضمن شماره (133/ 2) خواهد آمد) و در حالت سوم كه لا بشرط و جنس‌